Weert en omgeving

Introductie Natuur in Weert en omgeving.
Op onderstaande tabel zie je een overzicht van de door mij bezochte natuurgebieden. Deze kun je aanklikken.
Woorden in de berichten die rood gekleurd zijn, verwijzen naar een onderwerp. Als je daar op klikt kom je in dat bericht terecht. Door links bovenaan het scherm op het pijltje te klikken, ga je weer terug naar het vorige bericht.

"De huidige gemeente Weert en omgeving was in oude tijden voor ¾ omringd door woeste gronden, plassen en moerasgebieden. Het "eiland van Weert" kon toen ook alleen maar bereikt worden via hoger gelegen zandruggen (een overblijfsel uit de ijstijd), die in de moerassige gebieden lagen." (Bron: Stan Smeets, in "Andermaal Altweert").
Volledige tekst >>

Select language

Volgers


woensdag 21 november 2012

De echte tonderzwam

Tijdens een korte,voor de kleinkinderen altijd interessante en leuke wandeling van zo’n 2 à 3 km om het Meerbaansblaak, vlakbij bezoekerscentrum Mijl op Zeven van Nationaal Park de Groote Peel bij Ospel, was de herfst overal al goed merkbaar door de talloze paddestoelen die we zagen. Het waren vooral “saaie” aardappelbovisten en eekhoorntjesbrood die we zagen. Jammer voor de kleintjes, want die hadden natuurlijk het liefst een prachtige, meer tot de verbeelding sprekende vliegenzwam gezien. 
Tegen een berk zagen we echter een prachtig gekleurde zwam, waarvan ik eerst dacht dat ie niet echt was. Zo’n mooi “elfenbankje” hadden de kinderen nog nooit gezien. Bijna onvoorstelbaar vanwege de verschillende kleuren. Maar jawel hoor, het was dus een echte.

Geen roodgerande houtzwam of echte vuurzwam, maar de echte tonderzwam, zo blijkt na enig speurwerk. Tot 1970 werd de echte tonderzwam in Nederland sporadisch gevonden en in de meeste jaren helemaal niet. Vanaf de zeventiger jaren slaat de soort echter geen jaar meer over en is er een gestage toename. Dit komt vooral door- dat zwakke en dode bomen veel minder worden verwijderd uit de bossen dan vroeger. Het is nl. een zwakteparasiet die alleen groeit op verzwakte bomen.

Tegenwoordig is de echte tonderzwam dan ook vrij algemeen op de hogere zandgronden, in Zuid- Limburg en in de duinen ten zuiden van Bergen (Noord-Holland). De consolevormende vruchtlichamen van de echte tonderzwam zijn meerjarig en kunnen een halve meter doorsnede bereiken. Je vindt meestal exemplaren van 5-30 cm breed en 10-15 cm dik.

De tonderzwam werd tot in de 19e eeuw gebruikt als tondel voor het maken van vuur.
Tondel is de benaming voor een licht ontvlambaar materiaal, dat dient voor het maken van vuur. Het wordt ook wel 'tonder' genoemd. Voor het maken van een vuur werd een reepje met paardenurine geprepareerde tonderzwam met een scherp voorwerp geschraapt, hierdoor ontstond een pluizig materiaal dat zeer geschikt was om tot ontbranding (gloeien) te brengen.

Een tonderzwam kan wel enkele tientallen jaren oud worden
De tondel werd droog bewaard in een tondeldoos. Met een vuursteentje en een metalen ring (het vuurijzer) werd het brandbare materiaal met vonken aangestoken. Vervolgens werd het vuur weer uitgeblazen, maar het materiaal bleef smeulen. Er werd een deksel op het doosje gedaan en zo kon de smeulende tondel meegenomen worden en kon men eenvoudig onderweg een nieuw vuur ontsteken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Blogarchief