Weert en omgeving

Introductie Natuur in Weert en omgeving.
Op onderstaande tabel zie je een overzicht van de door mij bezochte natuurgebieden. Deze kun je aanklikken.
Woorden in de berichten die rood gekleurd zijn, verwijzen naar een onderwerp. Als je daar op klikt kom je in dat bericht terecht. Door links bovenaan het scherm op het pijltje te klikken, ga je weer terug naar het vorige bericht.

"De huidige gemeente Weert en omgeving was in oude tijden voor ¾ omringd door woeste gronden, plassen en moerasgebieden. Het "eiland van Weert" kon toen ook alleen maar bereikt worden via hoger gelegen zandruggen (een overblijfsel uit de ijstijd), die in de moerassige gebieden lagen." (Bron: Stan Smeets, in "Andermaal Altweert").
Volledige tekst >>

Select language

Volgers


Posts tonen met het label Pajuna. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Pajuna. Alle posts tonen

dinsdag 9 december 2014

De enige echte "Weerter Kempen"

In de vorige blog over de “ Kempen” heb ik uitgebreid stilgestaan bij het gedeelte dat in het Belgische Lozen ligt en dat ik, om misverstanden te voorkomen, maar “Lozer Kempen” heb genoemd.
Hoe een en ander in elkaar zit wat betreft de naam Kempen, heb ik al verteld in de blog “Weerter Kempen”. Vandaag wil ik het hebben over de ca. 100 ha. grote Kempen op Weerter grondgebied.
De enige echte “Weerter Kempen” dus...........

Doorkijkje vanaf het bos op de akkers van de "Weerter Kempen". Foto van oktober 2014
Hoog gelegen akkers ten opzichte van het omringende gebied. Foto oktober 2014
Hoewel we het hebben over één gebied is er een groot niveauverschil van de “Lozer Kempen” (en Kettingdijk) met de “Weerter Kempen”. Op de blog over de Kettingdijk vind je de hoogtekaart, die dat goed laat zien. Ook op onderstaande foto's zie je duidelijk deze verschillen vanaf de Kempenstraat.

Het bos aan de Kettingdijk bij de splitsing met de Kempenstraat. Foto van oktober 2014
Hooggelegen akkers  op de "Weerter Kempen"  vanaf de Kempenstraat
Akkers op de "Lozer Kempen" vanaf de Kempenstraat (pal tegenover de akker op de vorige foto)
Terwijl het hoogste punt op de Kettingdijk en Lozer Kempen op 34-35 m. NAP ligt, is het hoogste punt in de Weerter Kempen 38–39 m. NAP. De Kempenstraat is dan ook in dubbel opzicht een grens.

Uitzicht op de "Weerter Kempen" vanaf de zandweg bij de Kettingdijk.
Aan Nederlandse kant vind je dan ook vanwege de hogere ligging voornamelijk akkers en sparrenbosjes. Langs het kanaal ligt een gemengd bos en richting Laurabossen liggen een paar lager gelegen weilanden.

De akkerlanden zijn voor het merendeel nog eigendom van de Belgische landbouwers uit de "Lozer Kempen". Het is eigenlijk geen goede landbouwgrond. Een 90 jarige bewoner van de Kempen vertelde me dat de opbrengt vroeger nog geen 2 ton graan per ha. was. (ter vergelijking: nu brengt goede grond bijna 10 ton op). De boeren gebruiken de grond nu vooral voor de verbouw van mais.

Limia koeien, met in het midden een Pajuna stier, zoeken een zonnig plekje op in het bos.
Het gemengd bos is afgerasterd en Ark/Freenature heeft er een kleine kudde taurossen geplaatst. Het zijn Limia’s, twee Pajuna stieren en enkele gekruiste Hooglanders.

De weilanden naast het bos worden ook door de taurossen begraasd.
Kalfje dat een kruising is tussen een Limia koe en een ????? stier
Er zijn ook een aantal jonge dieren bij. De jongste dieren zijn mogelijk nakomelingen van de Maremmana stier die je op het “Kwaoj Gaât” en “Wisseblök aantreft, want de Limia’s zijn in eerste instantie daar geplaatst.

Omdat Maremmana's van oorsprong uit de moerassen en bergachtige gebieden van Midden-Italië komen, weten ze goed om te gaan met schraal voedsel. Ze hebben het uitzonderlijk vermogen om zich goed aan te passen aan bijzonder moeilijke omgevingen, alsmede het buitengewone vermogen om voedselbronnen die anders niet zouden worden gebruikt, te gebruiken. Ze zijn vooral inzetbaar in met struiken bedekt grasland en ruige bushgebieden en passen daarom ook goed in het fokprogramma van het Taurosproject.

De Pajuna stier die ook een tijdje op "Lieëg hei" en 't "Kwaoj Gaât" is geweest.
Ook de jonge Pajuna stieren zijn enige tijd op 't Kwaoj Gaât geweest, dus een van hen zou ook zo maar de vader kunnen zijn, hoewel ik denk dat dat niet het geval is.

De taurossen moeten gaan zorgen voor een opener bos, met minder ruige onderbegroeiing
Deze dieren moeten er in elk geval voor gaan zorgen dat het bos in de "Weerter Kempen" een wat minder ruige onderbegroeiing krijgt en dat het opener wordt. Voor zo’n taak zijn deze grote dieren goed geschikt.
Ook de er naast gelegen weilanden worden door hen begraasd, hoewel dat natuurlijk ook met "gewone" koeien zou kunnen.

Weten hoe het zit met de Kempen op Belgisch grondgebied?  KLIK dan hier.

zaterdag 1 december 2012

Prototype van de TaurOs

Begin 2008 ontstonden bij de Stichting Taurus en Ark Natuurontwikkeling de eerste ideeën, dat er voor het toekomstig beheer van grootschalige natuurgebieden in Nederland (en ook in Europa), een nieuw type rund nodig zou zijn voor de begrazing. Dit zou helemaal moeten passen in het beeld dat men van Kempen~Broek voor ogen heeft; een zelfredzaam rund, dat onder allerlei omstandigheden kan overleven. Het bij uitstek geschikte rund daarvoor - het oerrund - is helaas in de 17e eeuw door overbejaging en verlies van leefgebied (habitat) uitgestorven.
Met een gericht kruisings- en fokprogramma wil men tot een goede match komen en een dier scheppen, waarvan uiterlijk en gedrag in de buurt van het oerrund komen.
Uiteindelijk moet het dier er ongeveer gaan uitzien zoals op deze “compositiefoto”…….
Men is begonnen met het inventariseren van zeldzame rassen. Wetenschappers en kenners, zoals genetici van de Universiteit Wageningen en het "European Cattle Diversity Consortium" en historici uit Italie, Spanje en Nederland, werkten mee aan deze ontwikkeling.
Men beschikt nu over het DNA van het oorspronkelijke oerrund (uit gevonden botresten) en genetisch materiaal van 30 primitieve runderrassen. Het gaat hier dus om rassen waarbij nog veel eigenschappen van het oerrund bewaard gebleven zijn. Rassen die veelal in geïsoleerde plekken van Europa overleefd hebben.
Het TaurOs Programma probeert niet alleen een dier terug te fokken dat zo goed mogelijk lijkt op het oerrund, maar probeert dus ook de genetische eigenschappen van het oerrund zo dicht mogelijk te benaderen.

De Schotse Hooglander is daarbij het startpunt, vanwege de vele kenmerken die passen bij het profiel van de Tauros en vanwege zijn goede reputatie. De eigenschappen die de Schotse Hooglander mist, zijn wel aanwezig bij andere rassen. Door onderlinge kruising en selectie met Spaanse (Pajuna, Sayaguesa, Tudanca en Limia), Italiaanse (Maremmana Primitivo en Podolica) en Portugese rassen (Maronesa), allemaal relatief onbekende rassen,   wil men de minpuntjes van de Hooglander weg gaan werken.
Ook de ecolander, een kruising tussen verschillende runderrassen (met name Hooglanders en Heckrunderen), gaat hierin een rol spelen.

Het echte oerrund krijg je zo nooit terug, maar men verwacht (binnen afzienbare termijn), een "replica" met een goede gelijkenis en de juiste eigenschappen  te krijgen.  Onderstaand YouTube filmpje laat je runderen zien, die ik gefotografeerd heb in de periode 2012 tot 2015.

vrijdag 30 november 2012

Schotse Hooglander als startpunt.

Het Tauros Programma probeert niet alleen een dier terug te fokken dat zo goed mogelijk lijkt op het oerrund, maar dat ook de genetische eigenschappen van het oerrund zo dicht mogelijk benadert.

foto: het Reestdal.nl

De Schotse Hooglander is daarbij het startpunt, vanwege hun primitieve kenmerken die passen bij het profiel van de Tauros, maar ook vooral vanwege zijn goede reputatie. Ze voldoen op veel punten aan het ideaalbeeld:
-- Ze zijn b.v.in staat veel vetreserves op te slaan in hun weefsels.
-- Ze krijgen kleine kalveren en hebben dus nauwelijks geboorteproblemen.
-- Ook langzame jeugdgroei en een late geslachtsrijpheid zijn primitieve kenmerken.
-- Ze zijn behoorlijk zelfredzaam en kunnen goed overleven zonder menselijke bemoeienis.
-- Ze zijn verder publieksvriendelijk, robuust en beschikken over imposante hoorns.
Schotse hooglander

Minpuntje is dat het natuurlijk kuddegedrag bij dit dier matig ontwikkeld is. Daar wordt mee bedoeld dat de stier een groep niet bij elkaar houdt en de "leidende" koe geeft geen leiding. De dieren leven dus a.h.w. langs elkaar en functioneren niet als een groep. Bovendien zijn hooglanders laagbenig en langharig, wat een nadeel is in gebieden zoals het Wijffelterbroek.

De eigenschappen die de Schotse Hooglander mist, zijn wel aanwezig bij andere rassen. Door onderlinge kruising en selectie met Spaanse (Pajuna, Sayaguesa, Tudanca en Limia), Italiaanse (Maremmana Primitivo en Podolica) rassen, en de Portugese Maronesa – allemaal relatief onbekend – wil men de minpuntjes van de Hooglander weg gaan werken.

Met het kruisings- en fokprogramma wil men dus tot een goede match komen en een dier scheppen, waarvan niet alleen de genetische eigenschappen, het gedrag en de zelfredzaamheid, maar ook het uiterlijk in de buurt van het oerrund moet komen. Dan kun je onder andere denken aan langbenigheid, korte beharing, donkerbruine tot zwarte vacht, aalstreek over de rug, een meelsnuit en een grote naar voren gerichte hoornpartij.

Het echte oerrund krijg je nooit terug, maar een "replica" met goede gelijkenis en juiste eigenschappen, die verwacht men op afzienbare termijn te krijgen. Het ideaalbeeld vind je bij Het Tauros Programma
De koeien op de foto lijken Schotse Hooglanders, maar zijn het niet (meer):
---Het bruin/grijze dier is een kruising van de Maremmana en de Schotse Hooglander.
---De bruin/zwarte koe, is een kruising tussen een Tudanca en de Schotse Hooglander.
De grote zwarte Sayaguese stier, die Machiel wordt genoemd, moet gaan zorgen voor het nieuwe nageslacht..............Weer een stapje dichter bij de TaurOs............


******Tijdens een Vara uitzending over de TaurOs is deze foto en nog een aantal andere foto's van mij getoond.Te zien bij http://radio.omroep.nl/f/103948/

dinsdag 27 november 2012

Pajuna stier.

In september heb ik een mooie nazomerwandeling gemaakt in het Stramproyerbroek en de Stramproyerheide, die deel uitmaken van het Kempen-Broek gebied. Op een perceel, genaamd "Lieëg Hei", trof ik weer wat andere runderen aan voor het TaurOs- project. De Pajuna stier op de foto is een jongvolwassen dier, dat daar sinds kort samen met een vijftal prachtige Italiaanse Maremmana primitivo koeien en een kalfje te zien is. De maremmana koeien zijn medio november al weer verplaatst naar de Loozerheide.

Het Pajuna rund werd (vanwege het vlees)ongeveer vanaf 1950 gekruist met andere rassen, zoals Retinta, Murciana en andere meer winstgevende rassen zoals Charolais. Het ras is dus eigenlijk niet meer 100% raszuiver. Het heeft echter nog voldoende DNA- lijnen die een duidelijke gelijkenis met het oerrund hebben, zoals hun langbenige, atletische lichaamsbouw.
Net als de andere robuuste runderen in het TaurOs- project blijkt het Spaanse Pajuna rund goed te kunnen overleven onder zware omstandigheden. Het traditionele Pajuna leefgebied is voornamelijk in de Andalusische hooglanden en bergen. Ze zijn niet alleen “winterhard”, maar kunnen ook goed tegen warmte. Daardoor past het Pajuna rund goed in het kruising- en fokprogramma van het TaurOs- project.

Pajuna stieren wegen gemiddeld 600 kg en hebben een schofthoogte van zo’n 165 cm. De stieren zijn donkerbruin tot zwart met een kenmerkende bleke aalstreep over de rug, een meelsnuit en een mooie bruine lichtgekrulde bles. De hoorns, met name die van de stieren, zijn meestal naar voren gericht en zijn licht van kleur met een donker uiteinde.
Hoewel gewaardeerd voor de kwaliteit van het vlees, werd het ras van oudsher voornamelijk als trekdier ingezet.
Dit runderras staat nu onder speciale bescherming bij het officiële Spaanse stamboekvee, want hun aantal is vooral snel afgenomen tijdens de jaren 1980 en 1990. In 1992 stond het ras zelfs op het punt om uit te sterven. Op 29 bezochte bedrijven, werd toen vastgesteld dat met een totaal van minder dan 100 dieren, slechts 8 daarvan nog als zuiver konden worden beschouwd.(bron: Animal Production and Natural Resources Utilisation in the Mediterranean mountain areas, A. Georgoudis,A. Rosati,C. Mosconi, 2005)

zondag 25 november 2012

Tauros in Wijffelterbroek

In het Wijffelterbroek en Stramproyer heide, in de gemeente Weert, is men met een uniek project bezig. Stichting Taurus en ARK Natuurontwikkeling maken zich vanaf 2009 sterk om op korte termijn een rund te fokken, wat zoveel mogelijk overeenkomsten vertoond met het sinds begin 16e eeuw uitgestorven oerrund. Wetenschappers en kenners, zoals genetici en historici uit Italië, Spanje en Nederland werken mee aan deze ontwikkeling.
In 2018 (!) moet er een kudde van 100 oerossen rondtrekken in het grensoverschrijdende Kempen~Broek. Op langere termijn is deze tauros een wild dier, dat net als edelherten, wilde zwijnen, wolven en andere grote zoogdieren, vrij rond zwerft door natuurgebieden. Zonder menselijke bemoeienis.

Een veelbelovend resultaat van een kruising tussen een Hooglander - en een Heckrund leek dit jonge stiertje met kenmerkende meelsnuit, bruine bles en streep over zijn nek en rug. Deze runderen worden Ecolanders genoemd. Grootte en omvang van de hoorns van dit dier zijn volgens de deskundigen echter (nog) niet optimaal.
Dit beestje zal dus helaas tzt terechtkomen in het slachthuis.

vrijdag 23 november 2012

Tauros in de Graus

De Graus is een weideperceel aan de Pruiskensweg, aan de rand van het Wijffelterbroek. De naam Graus zou aan de veldnaam Groes ontleend kunnen zijn. Deze naam hangt samen met groeze, verwant aan gras en duidend op een groene (drassige) weide. Volgens W. Lenaers (bron: Veldnamen in en om Stramproy, 1948) kan het echter ook afgeleid zijn van het Duitse woord Graus. Dit klinkt aannemelijker, want in de Nieuwe Koerier van 16 augustus 1911 (de voorloper van Dagblad de Limburger) wordt namelijk gesproken over ontginning "Graussen". Het Nederduitse grausen is afgeleid van het Germaanse "irgrūsōn" en betekent gruwen, huiveren of griezelen. Het gebied moet er ooit,vóór de ontginningen dus, nogal woest hebben uitgezien. Ook in het Nederlands Etymologisch Woordenboek kwam ik deze betekenis van grausen tegen.

In het ca. 10 hectare groot omzoomd weiland lopen momenteel koeien van een kruising tussen Heckrund en Schotse hooglander en een Ecolander stier.

De Ecolander is een kruising tussen verschillende runderrassen (met name Hooglanders en Heckrunderen) waar- bij streng geselecteerd wordt op rustig gedrag, gehardheid en uiterlijk.
Bij het uiterlijk wordt vooral gelet op kenmerken die het, inmiddels uitgestorven, oerrund moet hebben gehad.


In de Ecolander zit het karakter (m.n. de rust en betrouwbaarheid) van de Schotse Hooglander en het uiterlijk (zoals wildkleur, kortharigheid in de zomer en langharigheid in de winter, een goed gevormde hoornpartij, de witte snuit, de lichte "aalstreek" op de rug), het kuddegedrag en voedselkeuze van het Heck-rund. De Ecolander is vanwege zijn karakter inzetbaar in publieksterreinen. Als de afstand met bezoekers te klein wordt, moet de stier zich terug trekken en niet, zijn mannetje willen gaan staan, hij mag niet dreigen..
De positieve eigenschappen van de Ecolander maken dit dier geschikt om deel uit te maken van het fokprogramma van de TaurOs. Dat is tenminste wat de Stichting Taurus ervan verwacht.


Deze runderen vertonen dus het natuurlijk gedrag van het oerrund. Het zijn grote en imposante dieren met grote en dikke hoorns. Ze hebben een groot wijkgedrag, m.a.w. ontwijken de mens, zijn volledig zelfredzaam en eten alles wat hun voor de voeten komt. Vooral op de wat rijkere grasgebieden komen ze goed tot hun recht. Ze kunnen goed tegen het Nederlandse klimaat.

Klik HIER als je wat meer wil weten over het Heckrund.

Tauros in Wijffelterbroek

In het Wijffelterbroek en Stramproyer heide, in de gemeente Weert, is men met een uniek project bezig. Stichting Taurus en ARK Natuurontwikkeling maken zich vanaf 2009 sterk om op korte termijn een rund te fokken, dat zoveel mogelijk overeenkomsten vertoond met het sinds begin 17e eeuw uitgestorven oerrund.
Wetenschappers en kenners, zoals genetici en historici uit Italie, Spanje en Nederland werken mee aan deze ontwikkeling. In 2018 (!) moet er een kudde van 100 oerossen rondtrekken in het grensoverschrijdende Kempen~Broek.
Op langere termijn is deze oeros een wild dier, dat net als edelherten, wilde zwijnen, wolven en andere grote zoogdieren, vrij rond zwerft door natuurgebieden. Zonder menselijke bemoeienis.


Een veelbelovend resultaat van een kruising tussen een Hooglander - en een Heckrund, leek dit jonge stiertje met kenmerkende meelsnuit en bruine bles en streep over zijn nek en rug. Grootte en omvang van de hoorns zijn echter volgens de deskundigen (nog) niet optimaal.
http://www.freenature.nl/free/Dit beestje zal dus helaas tzt terechtkomen in het slachthuis van Free Nature. In 2007 is FREE Nature opgericht vanuit ARK Natuurontwikkeling en beheert in Kempen - Broek de kuddes runderen en paarden.
Wanneer een dier om de een of andere reden niet in het kruis- en fokprogramma van TaurOs past, of als er te weinig ruimte is voor de dieren in het gebied en het nergens anders geplaatst kan worden, biedt Free Nature het kwaliteitsvlees van de dieren aan als wildernisvlees. De opbrengst stroomt rechtstreeks terug naar het werk met de kuddes en de natuur.

Blogarchief