Weert en omgeving

Introductie Natuur in Weert en omgeving.
Op onderstaande tabel zie je een overzicht van de door mij bezochte natuurgebieden. Deze kun je aanklikken.
Woorden in de berichten die rood gekleurd zijn, verwijzen naar een onderwerp. Als je daar op klikt kom je in dat bericht terecht. Door links bovenaan het scherm op het pijltje te klikken, ga je weer terug naar het vorige bericht.

"De huidige gemeente Weert en omgeving was in oude tijden voor ¾ omringd door woeste gronden, plassen en moerasgebieden. Het "eiland van Weert" kon toen ook alleen maar bereikt worden via hoger gelegen zandruggen (een overblijfsel uit de ijstijd), die in de moerassige gebieden lagen." (Bron: Stan Smeets, in "Andermaal Altweert").
Volledige tekst >>

Select language

Volgers


Posts tonen met het label Weerter Kempen. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Weerter Kempen. Alle posts tonen

zaterdag 3 april 2021

Taurossen op de Weerter Kempen


Vorige week schreef ik een post over de problemen die er zijn/waren met de taurossen op de Kettingdijk, Er is daar namelijk een structureel tekort aan voedsel (dus niet alleen in de winter), met alle nare gevolgen van dien. Niet alleen zijn er enkele dieren gestorven, maar ook is er in mijn ogen een probleem met de biodiversiteit door overbegrazing.Planten krijgen niet de kans om te groeien en te bloeien, want alles wordt meteen opgevreten.

Weerter Kempen gezien vanaf de Lozerweg aan het kanaal

Op de Weerter Kempen (de zgn. Q-percelen) kun je niet anders concluderen. Ook daar is een tekort aan voedsel zodat bijvoeren noodzakelijk is, maar de situatie is daar op het eerste oog wat rooskleuriger. Dit vanwege het kleiner aantal runderen dat daar loopt. Desalniettemin zijn er een paar weken geleden ook een aantal dieren weggehaald. Bij mijn vorig bezoek op 22 februari liepen er namelijk nog enkele "oude" Maremmana's en die waren op 24 maart weg.

Foto genomen op 24 maart vanaf het bospad ten noorden van de Kettingdijk

Ook hier is weinig eetbaars te vinden voor de Maremmana's

Het is zoeken naar wat eetbaars, toch zien ze er nog goed uit.
De runderen die op de Weerter Kempen en het stukje Kettingdijk lopen, zijn dus van het ras Maremmana primitivo. Ik heb er meerdere posts over geschreven. Dit ras is namelijk al sinds november 2012 te vinden op percelen van Kempen~Broek. Het is een rustig ras dat weinig problemen veroorzaakt en een goed wijkgedrag vertoont. Wat niet wil zeggen dat ze "aaibaar" zijn. Dus regel één: houd je aan de geadviseerde afstand, zeker als er jonge kalfjes bij zijn.  De kleur van de vacht varieert van licht- tot donkergrijs. De stier is zwart van kleur. Meer over dit ras kun je lezen op de post: Maremmana runderen.
Een uit Italië geïmporteerde Maremmana is herkenbaar aan het oranje label
 In december 2014 heeft men nog eens 3 raszuivere koeien en 1 stier vanuit Italië (Toscane en Lazio) laten overkomen. Dat kun je HIER nog eens nalezen. Dat zijn de runderen die nu met hun nakomelingen op de Weerter Kempen en ook op de Loozerheide lopen .
  Die oude runderen zijn herkenbaar aan het oranje oorlabel. Dat label zie je ook bij die runderen op de post Maremmana runderen. De koeien die hier in Nederland geboren zijn, hebben een geel label. Deze foto's van die oude koeien heb ik genomen op 22 februari. Op de bovenste 4 foto's, die ik op 24 maart  heb genomen, zul je die koeien niet meer zien. In juli 2019 heeft men rond Kettingdijk enkele veeroosters geplaatst. Zodoende kunnen de dieren die op de Weerter Kempen grazen, ook terecht op een perceel van de Kettingdijk en van daaruit kunnen ze naar de bosaanplant tussen Kempenweg en de boerderij. Daar wordt echter voor zover ik dat kan nagaan niet vaak gebruik van gemaakt. Het zijn nou eenmaal geen bosdieren. Met de andere runderen die op de Kettingdijk lopen, is geen contact mogelijk vanwege een afrastering. De kuddes houdt men strikt gescheiden. Waarschijnlijk wil men het ras Maremmana raszuiver houden.
Ook op de Weerter Kempen is te zien dat de dieren vermagerd zijn, maar dat het t.o.v. de dieren aan de Kettingdijk best mee valt. De koe met haar dikke buik (2e van links) is overigens drachtig. Zoals je ziet zijn het de oude koeien die bepalen wie er bij het hooi kan. De jonge stier links op de foto zal dus nog even geduld moeten hebben en dat geldt ook voor een  jonger dier, dat pogingen deed om ook bij het hooi te komen, maar dat was ook geen succes. Het viel me verder op dat het veel voorkomend pitrus dat je op de achtergrond ziet, door de koeien met rust  wordt gelaten. Niet zo lekker blijkbaar. Bij schapen zou dat wel anders zijn geweest, want die vreten eigenlijk alles wat ze voor de voeten komt.
De jonge stier moet nog even geduld hebben voor hij bij het hooi kan

Ook het kalf wordt steeds weggejaagd en moet afwachten tot de koeien verzadigd zijn en vertrekken
Nog even wachten dus voor ze aan de beurt is.

zaterdag 31 oktober 2015

Taurossen op de Weerter Kempen 2015

In de vorige blog, ging het over de Taurossen op de Loozerheide. In deze blog wil ik het hebben over de Taurossen op de Weerter Kempen. Dit is een voormalig landbouwgebied aan de Nederlandse kant van de Kempenweg bij Lozen, waar behalve graslanden ook een gemengd bos ligt.

In "de enige echte Weerter Kempen" en "Taurossen smachten naar vers gras" heb je al kennisgemaakt met de runderen die daar lopen. Dat is al weer bijna een jaar geleden. Intussen is de kudde gegroeid tot een 14-tal dieren.

Het is telkens weer opvallend om te zien hoe de koe in het midden (een kruising tussen een Tudanca en een Schotse Hooglander), zich alleen bezig lijkt te houden met het mannelijk geslacht. Tussen de koeien zul je haar zelden of nooit aantreffen.

Die dame in kwestie is dus deze Maria. Bijzonder trouwens dat deze koe een naam heeft gekregen.
Deze koe is al vanaf het begin betrokken bij het Taurosproject. Eerst aan het "Kwaoj Gaat" en later in 't "Brook".
Toen zag je haar altijd aan de zijde van Machiel,een forse Sayuguese stier die voor meerdere nakomelingen heeft gezorgd, maar die vanwege zijn dreigend gedrag, is weggehaald.
Als je op deze en deze link klikt kun je die foto's nog eens bekijken.

Maria met jong op Wisseblök/ 't Kwaoj Gaat, 3 1/2 jaar geleden
In mei 2012 heb ik deze foto nog van haar gemaakt, waar ze op staat met een kalfje. Ik vermoed dat dat nu niet meer gaat lukken.... Het is trouwens een koe die zich nergens iets van aan lijkt te trekken. Meestal is een oudere, ervaren koe de leidkoe; die bepaalt het kuddegedrag. In tegendeel tot wat veel mensen denken, heeft de stier namelijk niets te vertellen; het zijn de dames die de dienst uitmaken. Maar of Maria de leidkoe is??
Ik betwijfel het, maar mogelijk dat anderen hier meer over weten.....

De stier aan de rechterkant is een stier die als een van de eersten in de Weerter Kempen werd geplaatst. Het is een Pajuna stier, die ik in november 2012 voor de eerste keer zag op een perceel genaamd "Lieëg Hei" . Samen met enkele Maremmana koeien. Niet lang daarna zijn de koeien verplaatst naar de Loozerheide en is deze Pajuna een tijdje op Siëndonk en Wisseblök/ Kwaoj Gaat geweest. Ik heb daar hier en hier nog een foto van. Op die percelen was hij steeds in gezelschap van een grote Maremmana stier die daar de dienst uitmaakte. Ik betwijfel of hij daar voor nageslacht heeft kunnen zorgen. Daarna is hij dus naar de Weerter Kempen verplaatst. Samen met een andere Pajuna stier en enkele Limia koeien die ook op Wisseblök/ Kwaoj Gaat waren. Er waren een aantal jonge dieren bij. Zo goed als zeker nakomelingen van de Maremmana stier, hoewel ik dat niet zeker weet..

Hoewel de dieren mijn aanwezigheid hebben opgemerkt, regeren ze niet en grazen rustig verder.

Zoals je ziet is de Pajuna waar ik het net over had (rechts) in de tussentijd enkele maatjes gegroeid.
Ook zijn er samen met Maria nog 2 gekruiste Hooglanders van 't "Brook" , bij gekomen en zorgt deze Pajuna voor nakomelingen.

Op de volgende foto's zie je enkele stieren en koeien met hun kalfjes. Als je ze allemaal wil zien, klik dan op Tauros weertnatuur.



Op Carnivoraforum.com wordt verondersteld dat de linker koe een raszuivere Limia koe is (mee eens, want die komt idd. van Wisseblök/Kwaoj Gaat) en dat de dieren rechts allebei haar nakomelingen zijn. Leuk dat die trouwens mijn blog hebben gevonden. Hoor ik het eens van kenners......



dinsdag 9 december 2014

De enige echte "Weerter Kempen"

In de vorige blog over de “ Kempen” heb ik uitgebreid stilgestaan bij het gedeelte dat in het Belgische Lozen ligt en dat ik, om misverstanden te voorkomen, maar “Lozer Kempen” heb genoemd.
Hoe een en ander in elkaar zit wat betreft de naam Kempen, heb ik al verteld in de blog “Weerter Kempen”. Vandaag wil ik het hebben over de ca. 100 ha. grote Kempen op Weerter grondgebied.
De enige echte “Weerter Kempen” dus...........

Doorkijkje vanaf het bos op de akkers van de "Weerter Kempen". Foto van oktober 2014
Hoog gelegen akkers ten opzichte van het omringende gebied. Foto oktober 2014
Hoewel we het hebben over één gebied is er een groot niveauverschil van de “Lozer Kempen” (en Kettingdijk) met de “Weerter Kempen”. Op de blog over de Kettingdijk vind je de hoogtekaart, die dat goed laat zien. Ook op onderstaande foto's zie je duidelijk deze verschillen vanaf de Kempenstraat.

Het bos aan de Kettingdijk bij de splitsing met de Kempenstraat. Foto van oktober 2014
Hooggelegen akkers  op de "Weerter Kempen"  vanaf de Kempenstraat
Akkers op de "Lozer Kempen" vanaf de Kempenstraat (pal tegenover de akker op de vorige foto)
Terwijl het hoogste punt op de Kettingdijk en Lozer Kempen op 34-35 m. NAP ligt, is het hoogste punt in de Weerter Kempen 38–39 m. NAP. De Kempenstraat is dan ook in dubbel opzicht een grens.

Uitzicht op de "Weerter Kempen" vanaf de zandweg bij de Kettingdijk.
Aan Nederlandse kant vind je dan ook vanwege de hogere ligging voornamelijk akkers en sparrenbosjes. Langs het kanaal ligt een gemengd bos en richting Laurabossen liggen een paar lager gelegen weilanden.

De akkerlanden zijn voor het merendeel nog eigendom van de Belgische landbouwers uit de "Lozer Kempen". Het is eigenlijk geen goede landbouwgrond. Een 90 jarige bewoner van de Kempen vertelde me dat de opbrengt vroeger nog geen 2 ton graan per ha. was. (ter vergelijking: nu brengt goede grond bijna 10 ton op). De boeren gebruiken de grond nu vooral voor de verbouw van mais.

Limia koeien, met in het midden een Pajuna stier, zoeken een zonnig plekje op in het bos.
Het gemengd bos is afgerasterd en Ark/Freenature heeft er een kleine kudde taurossen geplaatst. Het zijn Limia’s, twee Pajuna stieren en enkele gekruiste Hooglanders.

De weilanden naast het bos worden ook door de taurossen begraasd.
Kalfje dat een kruising is tussen een Limia koe en een ????? stier
Er zijn ook een aantal jonge dieren bij. De jongste dieren zijn mogelijk nakomelingen van de Maremmana stier die je op het “Kwaoj Gaât” en “Wisseblök aantreft, want de Limia’s zijn in eerste instantie daar geplaatst.

Omdat Maremmana's van oorsprong uit de moerassen en bergachtige gebieden van Midden-Italië komen, weten ze goed om te gaan met schraal voedsel. Ze hebben het uitzonderlijk vermogen om zich goed aan te passen aan bijzonder moeilijke omgevingen, alsmede het buitengewone vermogen om voedselbronnen die anders niet zouden worden gebruikt, te gebruiken. Ze zijn vooral inzetbaar in met struiken bedekt grasland en ruige bushgebieden en passen daarom ook goed in het fokprogramma van het Taurosproject.

De Pajuna stier die ook een tijdje op "Lieëg hei" en 't "Kwaoj Gaât" is geweest.
Ook de jonge Pajuna stieren zijn enige tijd op 't Kwaoj Gaât geweest, dus een van hen zou ook zo maar de vader kunnen zijn, hoewel ik denk dat dat niet het geval is.

De taurossen moeten gaan zorgen voor een opener bos, met minder ruige onderbegroeiing
Deze dieren moeten er in elk geval voor gaan zorgen dat het bos in de "Weerter Kempen" een wat minder ruige onderbegroeiing krijgt en dat het opener wordt. Voor zo’n taak zijn deze grote dieren goed geschikt.
Ook de er naast gelegen weilanden worden door hen begraasd, hoewel dat natuurlijk ook met "gewone" koeien zou kunnen.

Weten hoe het zit met de Kempen op Belgisch grondgebied?  KLIK dan hier.

dinsdag 2 december 2014

De "Lozer Kempen".

In een van mijn vorige posts, vertelde ik al dat de "naam Weerter Kempen", die Natuurmonumenten voor een groot deel van haar Weerter natuurgebieden gekozen heeft, zowel historisch als geografisch niet juist is.
De echte "Weerter Kempen" is het landbouwgebied op de uiterste zuidpunt bij de Zuid-Willemsvaart op de grens Lozen -  Weert. Zowel in België als in Nederland. Ik wil in deze post iets vertellen over de "Kempen" aan Belgische kant en in een volgende post, ga ik het hebben over de enige echte "Weerter Kempen".

Bewegwijzerde wandelroutes door het Bocholterbroek
Aan Belgische zijde ligt "de Kempen" tussen het kanaal, de Kempenstraat, de Lossing en Lozerbroeksbeek. Tot ongeveer aan de voormalige voetbalvelden van SK Lozen. Een niet zo erg groot landbouwgebied dus. Om verwarring te voorkomen, noem ik het "de Lozer Kempen".
"Reg. Landschap Kempen en Maasland"  heeft in deze landelijke omgeving een drietal wandelingen bewegwijzerd.
De langste route gaat ook over Nederlands gebied, namelijk langs de "Kettingdijk" en via de Smeetshof weer terug naar het start- punt aan de Kempenstraat.
De wandelingen zijn trouwens ook goed te combineren met de wandelroutes in de Laurabossen.

Bij het startpunt aan de Zuid-Willemsvaart, heeft men op Belgisch grondgebied een mooi beeldje geplaatst met de naam "Helende Aarde".In een eerdere post heb ik daar al een en ander over verteld.

Je kunt tijdens zo'n wandeling volop genieten van een uitgestrekt en landelijk gebied. Het is dan ook met name aantrekkelijk voor liefhebbers van open landschappen, akkers, weilanden, boerderijen en bosperceeltjes.

Opvallend in dit landschap is het grote witte gebouw met de naam "Priorij Klaarland". Deze ligt trouwens net niet meer op de Kempen maar op Lozerbeemden (Veldhoven). Het is een gemeenschap van zusters Trappistinnen. Deze aan de Lozerbroeksbeek gelegen voormalige herenhoeve, is in 1975 voor zusters van de abdij Nazareth uit Brecht (B) omgebouwd tot een klooster.

In tegenstelling tot veel andere kloosters woont hier een groeiende gemeenschap: in 1995 woonden er 8 zusters, nu (december 2014) zijn dat er 15. De kapel en enkele andere delen zijn in 1979 erbij gebouwd; in 2010 kwam het groepsverblijf gereed.
Om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien, produceren en/of verkopen zij o.a. in hun kloosterwinkel biergisttabletten, liturgische gewaden, zelfgemaakte kaarsen en wenskaarten. Naast de priorij ligt een mooie aangelegde tuin met een kerkhof.

Waterhuishouding in het Bocholterbroek rond 1870
De Lozer Kempen maakt deel uit van het Bocholterbroek; een waterrijk gebied, waar maar liefst 4 beken stromen: de Lozerbeek, Lozerbroeksbeek, Veldhoverbeek en Lechter Rietbeek. De afstroom van het Bocholterbroek en Wijffelterbroek ging vroeger via de Tungelroysche beek, die in de doorstroommoerassen van Kruispeel, Kalverpeel, Spekke en Wijffelterbroek haar oorsprong kende.

Waterstaatskaart 1877
De Lozerbroeksbeek ontspringt ergens op de grens van Kaulille en Bocholt. Daar wordt ze Balkerbeek genoemd. De Balkerbeek is dus de oorspronkelijke bovenloop van de Lozerbroeksbeek. Toen van 1804-1810 een deel van het Grand Canal du Nord (nu Kempens Kanaal) werd gegraven, mondde ze uit in dat kanaal. De benedenloop (de Lozerbroeksbeek dus), werd zo afgesneden. Hierdoor kwam er minder water in het Bocholterbroek, wat zeker in tijden van droogte nadelig was voor het achterliggende landbouwgebied, omdat er geen/ te weinig water kon worden ingelaten...... Daarom werd in 1845 een waterinlaat op de Zuid-Willemsvaart geplaatst, zodat de beek weer voldoende water kreeg indien dat nodig was.

In 1870 ging men het Bocholterbroek en het Grootbroek droogleggen.
Van Nederlandse zijde kreeg men geen medewerking, zodat het afwateringskanaal niet op de grens, maar helemaal op Belgische bodem moest worden gegraven: de Émissaire of Lossing....
De Lozerbroeksbeek (mét kalkrijk Maaswater) waterde voortaan in de Lossing af. De andere beken, zoals Broetisbeek??? (Veldhoverbeek) en Rietbeek (Lechterrietbeek) voerden hun water af op het Wijffelterbroek. Dit gebeurde via een zogenaamde Ringgracht, die onder de Weerterbeek werd geleid via een duiker en dan over de Lossing in het broek het water loosde. Iets wat zeer tegen de zin van de gemeente Weert was en die daarom tijdens de eerste ontginningen van het Wijffelterbroek in 1901 een waterscheiding (met pad) door Waterschap Land van Weert liet aanleggen. Hoewel het de bedoeling was dat alleen de Lozerbroeksbeek afwaterde op de Lossing, bleek al snel dat bij hoge waterstand de andere beken overliepen en de lager gelegen Lossing overbelastten. Toen in de jaren '30 de Raam werd gegraven en de Lossing er op mocht worden aangesloten, was dit probleem nagenoeg opgelost.

De Lossing stroomt hier door het Lozerbroek. Foto van oktober 2014
De Lozerbroeksbeek (re.)  en de omgeleide kleine Maatbeek (li.) monden  uit in de Lossing,
Aangezien ik niet iemand ben die alleen de gebaande paden volgt, heb ik een stukje door de mooie streek gefietst, maar ben daarna al snel de directe omgeving langs de Lossing en Lozerbroeksbeek te voet gaan verkennen. Dat is toch wat ik liever doe; zien wat ik tegenkom en waar ik uitkom.

De diep ingesneden Lozerbroeksbeek, voordat die uitmondt in de Lossing
Ik ging op zoek naar de plaats waar de Lozerbroeksbeek in de Lossing stroomt. De diep ingesneden beken, waar ik (soms met wat moeite) langs ben gelopen, stromen daar door het Lozerbroek en langs de Lozerbeemden.

De afvoer van water wordt hier momenteel, vanwege het nieuwe beleid, op meerdere plaatsen vertraagd. Niet alleen in het broek, maar ook op de weilanden, die hier en daar met kleine ruigtes worden afgewisseld, is de vernatting goed te zien. Het grasland functioneert als een soort van bufferzone tussen het natte gebied en het akkerland.

Tegengestelde belangen tussen natuurbeheer en landbouw maakt overleg noodzakelijk
Aan de roodbruine kleur van het water is te zien, dat de beken en afwateringsslootjes vooral het kwelwater afvoeren. Kwel ontstaat door een ondergrondse waterstroom van een hoger gelegen gebied naar een lager gelegen gebied. In dit geval is dat hoger gelegen gebied het Kempisch Plateau.

Kwelstroom kan zich dus afspelen over afstanden van enkele meters tot vele kilometers. Vooral diepe kwel- stromen die eeuwenlang door de bodem hebben gestroomd, zijn zuurstof- en voedselarm en vaak ijzerhoudend.

Zodra het zuurstofarme, ijzerhoudende kwelwater aan de oppervlakte komt en zuurstof uit de lucht opneemt, zal het opgeloste ijzer oxideren tot onoplosbare ijzeroxiden.

Het blauwachtig laagje dat je vaak ziet, is geen olievervuiling, maar wordt veroorzaakt door   bacteriën, die meewerken aan de oxidatie. Hoewel het bruine en olievlek-achtig water een wat vieze indruk geeft, hebben we te maken met schoon water.                                  

Verdroging van het Lozerbroek. Foto van januari 2013
In een gebied zoals de Kempen, wordt dit kwelwater, voordat het in het maaiveld aan de oppervlakte treedt, nog steeds “weggevangen” in de sloten en beken. Dit is één van de oorzaken van verdroging in de natuur.

Gevolgen van vernatting in het gebied zijn vooral funest voor sparren. Foto van januari 2013
Aan verhoogde waterstanden in het gebied zijn “risico’s” verbonden. Je ziet dan ook momenteel op meerdere plaatsen populieren die afsterven en veel omgevallen sparrenbomen, want de dikkere wortels die constant in het water staan sterven af, de bodem wordt slapper en dan is er niet veel nodig om ze te doen omvallen. Voor wie als doelstelling heeft de ontwikkeling van een natuurlijk bos te bewerkstelligen, is dit natuurlijk geen probleem.

Ook oude eiken en berken hebben het niet gemakkelijk. Foto van januari 2013
Niet alleen naaldbomen gaan verdwijnen, maar ook oude eikenbomen en berken lopen een verhoogde kans het loodje te leggen en te “verdrinken”. De vochtige grond komt de groeikracht van de bomen namelijk niet ten goede. Ze hebben decennialang moeten wennen aan droge grond. De wortels zitten diep in de grond om aan water te komen. Bij vernatting moeten ze zich weer opnieuw "aanpassen" en dit zal ongetwijfeld bij een groot aantal niet lukken.

Vernatting  zorgt voor "opleving" van het Lozerbroek. Foto van oktober 2014.
De vernatting is daarentegen weer wel weer goed voor bijvoorbeeld elzen en andere vochtminnende bomen. Om jonge elzen, ratelpopulieren, wilgen en essen aan de veranderende situatie aan te laten passen, de vrije ruimte te geven en een nieuwe generatie bos te starten, zijn de percelen gedund.

Dit is wat je bij een broek voor ogen hebt....... Foto van oktober 2014

Blogarchief