Weert en omgeving

Introductie Natuur in Weert en omgeving.
Op onderstaande tabel zie je een overzicht van de door mij bezochte natuurgebieden. Deze kun je aanklikken.
Woorden in de berichten die rood gekleurd zijn, verwijzen naar een onderwerp. Als je daar op klikt kom je in dat bericht terecht. Door links bovenaan het scherm op het pijltje te klikken, ga je weer terug naar het vorige bericht.

"De huidige gemeente Weert en omgeving was in oude tijden voor ¾ omringd door woeste gronden, plassen en moerasgebieden. Het "eiland van Weert" kon toen ook alleen maar bereikt worden via hoger gelegen zandruggen (een overblijfsel uit de ijstijd), die in de moerassige gebieden lagen." (Bron: Stan Smeets, in "Andermaal Altweert").
Volledige tekst >>

Select language

Volgers


zaterdag 23 december 2017

Herfst 2017.......Paddenstoelentijd deel 11

Zoals je ongetwijfeld gemerkt hebt, heb ik de afgelopen tijd veel tijd en energie besteed aan paddenstoelen. Dit is dan ook al de 11e post. Ik vond het prachtig om te doen, maar soms ook moeilijk om er de juiste naam en informatie bij te plaatsen. Het is me (vaak met hulp van de paddenstoelengroep), toch goed gelukt.
Daarom heb ik dit jaar ook ruim 500 foto's kunnen plaatsen op fotosite Flickr.
Die kun je bekijken door op deze LINK te klikken.

Hoewel de "echte" winter zich nog steeds niet laat zien, loopt het seizoen toch zo'n beetje op zijn einde. Ondanks dat er nog steeds taaie rakkers te zien zijn, denk ik toch dat het dit jaar de laatste post wordt.
Of het moet een post zijn die ik alleen wijd aan korstzwammen, want daar heb ik nog niets van geplaatst.

In deze post ook geen toelichting er bij zoals je van me gewend bent, want de exemplaren die ik hier laat zien, zijn voor mij onbekend gebleven. Ik wil wel een poging wagen bij een aantal, maar twijfel sterk.
Ik hoop dan ook dat ik suggesties krijg.

1a  Kortstelige veldridderzwam??????
1b Kortstelige veldridderzwam??????????????????
2  elzenkrulzoom?????????????
3
4a   bleekgele bundelzwam???????????????
4b
5 boomgaardvuurzwam of Inonotus tamaris????????????
6  rimpelende melkzwam???????????
7
8
9a lila gordijnzwam???????????
9b
10  honingwasplaat?????
11a     zwartvoetkrulzoom?????????????????
11b
12        zwartwitte veldridderzam????????????

woensdag 13 december 2017

Herfst 2017.......Deel 10, Oranje oesterzwam

In deze post wil ik het hebben over een wel heel bijzondere soort, namelijk de Oranje (schijn)oesterzwam.
Op de site van NVM Verspreidingsatlas Paddenstoelen   was te zien dat ie eind 2017 pas op 42 plaatsen in heel Nederland  was waargenomen, waarvan slechts op 4 plaatsen in Limburg!

Oranje (schijn)oesterzwam
Het heeft even geduurd voor ik er achter kwam, dat we hier met een bijzondere soort te maken hebben. Niet zo vreemd eigenlijk, want oorspronkelijk komt de Oranje Schijnoesterzwam (Phyllotopsis nidulans)  niet voor in ons land, maar in Noord Amerika. Daar kent men hem als "Orange mock oyster".
Deze soort, die ik op de Houtsberg in Nederweert-Eind vond, is pas in 2007 voor het eerst in ons land waargenomen. De naam "Oranje oesterzwam" is hier ook toen pas bedacht.
Geen wonder dus, dat ie in de meeste paddenstoelenboeken (nog) niet te vinden is.

Ik vond hem op internet, maar wist niet goed raad met die naam en had dus mijn twijfels. Ook de paddenstoelengroep was er in eerste instantie niet van overtuigd dat het een oesterzwam was, zoals de naam eigenlijk suggereert.

Oranje (schijn)oesterzwam
Uiteindelijk vonden we een exemplaar met veel overeenkomsten in het boek “Pilze der Schweiz” van Breitenbach/Kränzlin  met de naam "der Orangeseitling” (Phyllotopsis nidulans). Maar toen wisten we nog niet wat het was. Met behulp van de Latijnse naam kwam ik er thuis op het internet pas achter, dat we hier inderdaad te maken hebben met de Oranje oesterzwam. Hoewel deze houtzwam wel een beetje op een gewone oesterzwam (Pleurotus) lijkt, zijn er toch te veel verschillen.  Zo is deze soort o.a. gelobd, heeft oranje plaatjes, is donzig behaard, is als rubber zo taai en buigzaam. Geen echte oesterzwam dus. Vandaar dat ie ook wel Schijnoesterzwam wordt genoemd......

Oranje (schijn)oesterzwam
In eerste instantie werd ie ook geplaatst bij de taaiplaten, schelpzwammen en oorzwammetjes (crepidotus). Pas later is deze prachtige paddenstoel ondergebracht in een eigen geslacht. Er is dus maar één soort Phyllotopsis op de hele wereld bekend. Deze paddenstoel kan dood hout van allerlei soorten bomen aantasten. Hij werd eerder aangetroffen op de populier, beuk en esdoorn, maar ik vond hem op een dode berkenstam.

onderkant van de Oranje (schijn)oesterzwam
De hoeden bereiken een breedte van zo'n 11 cm en staan tot 7 cm van het hout af; de randen zijn gelobd. Ze zijn dicht bedekt met (plukjes) "haar". Alleen de lobben zijn wat kaler. Bij de lobben is de oorspronkelijke kleur nog het beste te onderscheiden: bleekoranje. De lamellen zijn mooi oranje van kleur. Vooral de opdrogende exemplaren ruiken sterk naar (rottende) kool.

Oranje (schijn)oesterzwam
De laatste 3 foto's zijn een week later bij een 2e bezoek genomen. Door de regen zijn deze exemplaren  doorweekt en daardoor  iets anders van kleur en kwaliteit.  Als ze nat zijn is wel goed te zien dat ze donzig behaard zijn, wat ook heel bijzonder is. Hij kan net als de oesterzwam de winter goed overleven, maar in tegenstelling tot de echte oesterzwam is deze soort niet eetbaar. Het is tenslotte een schíjnoesterzwam...

donderdag 7 december 2017

Herfst 2017.......Paddenstoelentijd deel 9

In deze post zie je bekende en minder bekende soorten. Ik wil je vooral attenderen op de informatie over het eetbare Stobbezwammetje en het sterk gelijkende, maar zéér giftige Bundelmoskopje.
Ook hebben paddenstoelen soms een signaalfunctie. Ik denk bijvoorbeeld aan soorten als de Oesterzwam en het Fluweelpootje, die steeds vaker in verband worden gebracht met de steeds verder oprukkende en gevreesde kastanjebloedingsziekte.  Of eigenlijk beter: "je bent waarschijnlijk te laat als je ze ziet!!!"

Spikkelplooiparasol
De hoed van de vrij algemene Spikkelplooiparasol (Leucocoprinus brebissonii) is bol- of eivormig tot uitgespreid, en heeft een vlokkige rand. De doorsnede van het hoedje is slechts 15-30 mm, is mat, met vezelige, donkerbruine tot zwarte schubjes op een witte ondergrond. Het centrum is grijs- tot zwartbruin. De dunne, gladde, witte steel heeft oorspronkelijk een ring, maar deze spoelt meestal al snel weg. Je vindt hem op zeer humusrijk of met grof strooisel bedekte bodem, vooral in loofbossen. Vergeleken met de rest van het land, tref je hem hier minder aan.

vrijdag 1 december 2017

Herfst 2017.......Paddenstoelentijd deel 8

Ik merk dat het me steeds beter af gaat wat betreft het herkennen van paddenstoelen. Toch zijn er geslachten waar ik grote moeite mee blijf houden, omdat er zoveel verschillende soorten van zijn.
Denk bijvoorbeeld aan de Russula's. Er zijn meer dan honderd soorten, die algemeen voorkomen in Nederland en Vlaanderen. Ook van Mycena's en Franjehoeden zijn er in Nederland meer dan 100 soorten elk, dus probeer maar eens te ontdekken welke het zijn??????

Helmmycena (links) en Langsteelfranjehoed (rechts)
Aan vooral de hoed, het postuur en de lange dunne steel kun je bijvoorbeeld afleiden, dat de paddenstoel waarschijnlijk bij de Mycenafamilie hoort, maar toch ligt hier verwisseling op de loer. Zoals bijvoorbeeld met de franjehoedjes. Franjehoedjes hebben ook een lange dunne steel, zijn ook klein, dunvlezig en fragiel en bezitten ook zelden een ringetje. Dat is hier op deze foto te zien. Links zien we namelijk de Helmmycena, maar het bruine bundeltje rechts is de Langsteelfranjehoed. Donkere tot roodbruine, bruine, grijze en bleke kleuren met overgangen voeren dan wel de boventoon, maar de meeste soorten verbleken vaak sterk onder droge omstandigheden en zien er dan weer anders uit dan bij vochtig weer.

Er is meestal dus meer nodig dan alleen het uiterlijk om een geslacht te herkennen ...

vrijdag 24 november 2017

Herfst 2017.......Paddenstoelentijd deel 7

In de vorige post heb ik uitgebreid stilgestaan bij een algemeen voorkomende, maar desalniettemin een meestal onopgemerkte soort, namelijk de Rupsendoder.
Deze post wil ik beginnen met een zeker zo bijzonder exemplaar van de Opgeblazen knoopzwam (Ascocoryne inflata). Een zeer sporadisch voorkomende soort, dus het is een tref als je deze vindt.

Opgeblazen knoopzwam
Het leuk uitziend zwammetje vonden we op een dode beukenboomstronk. Net “gummi – snoepjes”......
Deze knoopzwammetjes hebben een doorsnede van maximaal 10 mm en zijn rood tot roodbruin van kleur. Hoewel dit zwammetje, om 100% zeker te zijn, microscopisch onderzocht zou moeten worden, ben ik er nagenoeg zeker van dat dit de Opgeblazen knoopzwam is. Zeer zeldzaam zoals ik zei, want in paddenstoelenkartering.nl wordt in 2014 vermeld dat er tot dan toe slechts 3 vindplaatsen in Nederland zijn waargenomen. Sindsdien is de soort blijkbaar toch toegenomen, want op de site van Loe Giesen worden in de omgeving van Reuver (Li.) alleen al 3 vindplaatsen genoemd......

zondag 19 november 2017

Vijf jaar Weert en natuur

Toen ik in 2012 begon met deze blog, was het mijn bedoeling om iets over alle natuurgebieden in Weert en omgeving te schrijven (ook enkele die net over de grens liggen en in Nederweert).
Vorig jaar was het zover, wat betekende dat ik op zoek moest gaan naar een nieuwe uitdaging.
Al eerder was ik begonnen met berichtjes over florafaunamossen en paddenstoelen in onze omgeving.
Daar wil ik sowieso mee doorgaan.

   

Vandaag 19 november 2017 is het precies 5 jaar geleden dat ik met de blog "Weert en natuur" ben begonnen. Mijn eerste lustrum dus en een goede reden om weer terug te kijken.

zondag 12 november 2017

Herfst 2017.......Paddenstoelentijd deel 6, Rupsendoder.

Al langer was ik op zoek naar een zwammetje, dat Rupsendoder (Cordyceps militaris) wordt genoemd.
Niet alleen de knotsjes zijn leuk om te bekijken, maar het is vooral het verhaal achter deze "vleesetende" paddenstoel, dat het zo interessant maakt.

Het schijnt een algemeen voorkomende soort te zijn, maar ja, waar moet je ze zoeken en ze zijn zo klein!!!
Bij toeval vonden we afgelopen woensdag een paar exemplaren tussen  het natte haar-  en veenmos op een voormalig graslandje bij de Houtsberg in Nederweert-Eind.

vrijdag 10 november 2017

Fotowedstrijd Limburgs Landschap


Jaarlijks neem ik deel aan een fotowedstrijd van het Limburgs landschap. Dit jaar was het thema seizoenen.
Uit ruim 900 inzendingen heeft een vakjury 12 foto’s uitgekozen waarop het publiek vanaf nu kan gaan stemmen. Dit kan tot 26 november.


Tot mijn niet geringe verbazing ben ik ook een van die geselecteerden met bovenstaande foto.
Iets waar ik natuurlijk heel trots op ben. Het is een foto die ik in januari van dit jaar gemaakt heb van een eenzame schaatser in de Kwegt  (gemeente Nederweert).
Bij de aankondiging in Dagblad de Limburger hebben enkele foto’s uit die selectie in dagblad de Limburger gestaan. Helaas stond de foto van mij daar niet bij.

Iedereen kan dus tot 26 november zijn/haar stem uitbrengen op een favoriete foto.
Dat kun je doen op: https://www.fotowedstrijdlimburgslandschap.nl/
Na 26 november kun je de foto's van alle finalisten nog HIER bekijken.

Ik zou het natuurlijk leuk vinden als je een stem uitbrengt op mijn foto en wil je daarvoor alvast hartelijk danken. Mocht je een andere foto beter vinden, voel je dan tot niets verplicht en stem op die ander. Die zal dat zeker waarderen.

Groetjes Gerard

donderdag 2 november 2017

Herfst 2017.......Paddenstoelentijd deel 5

De afgelopen 2 maanden ben ik meerdere keren op pad geweest met de Paddenstoelengroep. Een leuke gezellige groep om met mee te gaan en ik steek er het nodige van op. Uiteraard ga ik ook alleen op pad. Mijn verzameling is dan ook flink uitgedijd de laatste tijd.
Gevolg van deze activiteiten is wel, dat ik even verstek heb laten gaan op mijn blog, maar hier volgt dan deel 5 met (al zeg ik het zelf) bijzondere soorten.

Prachtvlamhoed
Deze prachtige zwam vond ik in een droge sloot aan de Voorhoeveweg (IJzerenmangebied). Dat maakte het gemakkelijk om hem uitgebreid van alle kanten te bekijken. De “vlammend” oranjegele PRACHTVLAMHOED (Gymnopilus junonius) groeit meestal in bundels tot 10 exemplaren en meer. De soortnaam "junonius" is een verwijzing naar Juno, de schone godin die de echtgenote was van de oppergod Jupiter.
De zwam heeft normaal gesproken een doorsnede van 6-12 cm, maar deze twee waren zo groot, dat er waarschijnlijk geen plaats meer was voor de andere exemplaren die onder hun hoeden zaten!!!!
De goudgeel tot oranje- of roestkleurig gele hoed is gewelfd en vlezig. De vezelige strepen of schubben zijn hier goed te zien.
Prachtvlamhoed
Je vindt hem op boomvoeten of stronken van loofbomen (vooral eiken en beuken).
In werkelijkheid groeit het mycelium of zwamvlok echter op de wortels of houtrestanten  in de bodem.
De steel is 7-15 cm hoog en 1,2 tot 3 cm dik, smaller taps aflopend naar de voet. Evenals de hoed is de steel onder de ring vezelig, erboven is die lichter en meer glad. Hier heeft de manchet losgelaten. De lamellen zijn bij jonge exemplaren nog geel, maar worden later roestkleurig. 
Grote parasolzwam
Ook deze GROTE PARASOLZWAM (Macrolepiota procera) valt natuurlijk al van ver op.
Het is een veelvoorkomende soort, die eigenlijk weinig uitleg behoeft.  Dit exemplaar, dat ik op de Smeetshof (Bocholt) vond, was wel heel groot. 
Roodbruin netpluimpje
Je valt soms van de ene in de andere verbazing. Zo groot als de Prachtvlamhoed en de Grote parasolzwam zijn, zo klein zijn deze DKP-tjes ( in het Weerter dialect: "die klein pöngelkes").
Ik zag ze bij toeval in de tuin van het NMC op een kletsnatte boomstronk, maar wist niet wat het was.
Te klein om er iets van te maken. "Even een foto maken om thuis eens te kijken wat dat is", zo was mijn gedachte.....

Het was nog een hele uitdaging om met mijn cameraatje een geslaagde foto te maken. Na tig pogingen, was ik redelijk tevreden. Pas toen ik die thuis op de pc. uitvergroot kon bekijken, zag ik dat dit ongeveer 7 mm. grote "dingetje" een zwammetje was. Een juweeltje ook, maar welk? 
Kaneelkleurig  netpluimpje
Omdat ik er een paar dagen later wat gerichter naar op zoek ging, vond ik iets buiten de tuin van het NMC weer zo'n groepje, maar dan "verser". In tegenstelling tot die van de keer daar voor, stonden deze op een kurkdroge omgevallen dennenboom. De omstandigheden om een foto te maken waren blijkbaar nu beter, want ik vind de laatste 2 foto's beter geslaagd.

Na enig zoekwerk op het internet ben ik er achter gekomen dat dit het KANEELKLEURIG NETPLUIMPJE  (Stemonitis axifera) is. Het bestaat uit een klein bundeltje van roodbruine rechtopstaande cilindrische sporendoosjes, elk staand op een haarfijn zwart steeltje. Vrij algemeen op o.a. kletsnatte naaldhoutstronken, maar er is toch wel enig geluk bij nodig om deze zwammetjes van 7-12 mm. te vinden. 
Kaneelkleurig  netpluimpje
Eigenlijk is dit Netpluimpje geen zwam. Het is een Myxomyceet. Ze worden echter ook wel slijmzwam genoemd. Een slijmzwam bestaat uit microscopisch kleine eencellige organismen die samensmelten en uitgroeien tot een kolonie (plasmodium). Het plasmodium voedt zich al "kruipend" met bacteriën, gisten, sporen en schimmels. Uiteindelijk vormen ze een vruchtlichaam, waarbij sporen worden gevormd die zich daarna door de lucht verspreiden om zich elders te vestigen waarna de cyclus wordt herhaald. Vergelijk het met hoe dat bij een bewegende amoebe gaat. Kleine organismen dus en de namen die ze dragen eindigen dan ook meestal op -je-, -tje of -pje, zoals Netwatje, Draadwatje, Netplaatje, Kroeskopje,Kalkschaaltje.
En Netpluimpje natuurlijk.

De metamorfose bij het Netpluimpje gaat vrij snel en alleen met enig geluk kunnen de tussenliggende stadia worden waargenomen. De vruchtlichamen ontwikkelen zich namelijk binnen 24 uur volledig en laten dan ook de sporen los!!!!

Op YouTube staan schitterende filmpjes die dit proces versneld weergeven.
Kijk HIER eens naar  (even op klikken.) 
Onrijpe sporangia van het Roodbruin netpluimpje
Op de site van Loegiesen kwam ik er bij toeval achter dat dit een foto is van de onrijpe sporangia.
Ik heb de foto al enige tijd geleden gemaakt en ze altijd aangezien voor slakkeneitjes, maar omdat ze zo klein waren en allemaal dezelfde vorm hadden, had ik mijn twijfels. Slakkeneitjes zijn allemaal verschillend van vorm. Nu blijken het dus de vruchtlichaampjes van het Netpluimpje te zijn. 
Onrijpe sporangia van het Roodbruin netpluimpje
Zolang ze nog melkwit zijn, vormen ze wel soms voedsel voor bepaalde naakslakkensoorten (geslacht Phylomycus) die echter alleen op de onrijpe witte vorm af komen. 
Groot kalkschuim
Voorheen werden slijmzwammen nog tot het rijk schimmels gerekend. Later werden ze vaak in de groep Amoebozoa geplaatst, maar tegenwoordig beschouwt men ze als een apart rijk, naast onder andere planten, dieren en schimmels; myxomyceten dus.
Vorming en verspreiding  van de sporen bij Groot kalkschuim.
GROOT KALKSCHUIM heeft wel wat weg van Heksenboter. In  Herfst 2015.......Paddenstoelentijd deel 1 vind je daar meer over. Daar kun je ook lezen hoe het nou zit met die amoebes.
De Boompuist is géén myxomyceet
Ook hier zou je verwachten dat je te maken hebt met een myxomyceet. Het is echter een buisjeszwam, iets dat je alleen aan de zeldzaam voorkomende geslachtelijke vorm kunt zien.  Het is de  BOOMPUIST (Postia ptychogaster ). Zijn Latijnse naam zelf heeft al heel wat veranderingen ondergaan, zo stond hij ook bekend als Leptophorus-, Oligoporus- en Polyporus ptychogaster, maar sinds 1996 heet hij officieel Postia ptychogaster. 
Er zijn 2 stadia: de anamorfe=ongeslachtelijke of imperfecte vorm en de teleomorfe=geslachtelijke of perfecte vorm. De teleomorfe vorm is veel zeldzamer en werd vroeger zelfs tot een andere soort gerekend. Bij deze vorm moet je aan de onderkant kunnen zien dat het een buisjeszwam is.  

Ik laat hieronder verschillende stadia van de anamorfe vorm zien: van jong naar oud. De foto's zijn van verschillende exemplaren, dus niet van een en dezelfde.
Eerst is de boompuist zacht en wit, als hij openbarst gaat ie zich verspreiden. Daarna krijgt het een aluminiumkleurig vel en verandert de inhoud in roodbruine sporen. De rijpe sporen komen vrij als de huid openbarst en kiemen bij een bepaalde vochtigheids- en zuurgraad en omgevingstemperatuur. 
Laatste stadium Boompuist

Judasoor
Het JUDASOOR (Hirneola auricula-judae) komt best veel voor, maar valt vanwege de kleur en de grootte niet zo op. Hij varieert nogal in grootte, namelijk van zo'n 2 tot maximaal 10 cm. Hoewel hij op de foto's groot lijkt, is dat niet het geval. Deze is zo'n 3 à 4 cm. in doorsnee. Dus je kijkt er gauw over heen. Het vreemde aan deze Judasoor is, dat ik hem niet, zoals normaal schijnt te zijn, aantrof op een vlier, maar op een (als ik het goed heb) stam van een den in de tuin van het NMC te Weert.

Over de Judasoor heb ik in 2015 en 2016 al het een en ander verteld. Eigenlijk hoef ik er nu dus niets meer aan toe te voegen. Je kunt het nog eens nalezen in deze post en in Herfst 2015.......Paddenstoelentijd deel 1. Daar kun je ook o.a. lezen hoe hij aan die naam komt.
Judasoor
Ik vind het zo'n bijzondere soort, dat ik deze 2 toch even wil laten zien. Het is een en de zelfde zwam, maar van beide kanten gefotografeerd. Vooral deze waar het licht zo door schijnt, is toch prachtig om te zien. 
Zwarte kluifzwam
Nooit eerder had ik een kluifzwam gezien, maar dit jaar heb ik ze tijdens mijn bezoekjes aan meerdere natuurgebieden allebei gevonden. Over de Witte kluifzwam heb ik al geschreven in Herfst 2017.........deel 2.

Ook deze ZWARTE KLUIFZWAM (Helvella lacunosa) is een redelijk algemene paddenstoel, die je kunt vinden op open plekken in loof- en naaldbossen, houtopslagplaatsen en in wegbermen. Bij voorkeur op een zanderige, arme bodem tussen het gras. 
De soorten van het geslacht Helvella, waar ook o.a. de Witte kluifzwam en de Nonnekap bij horen, leven van de afbraak van dood plantaardig materiaal. De Nederlandse naam heeft vooral betrekking op de steel, die met wat fantasie, wel iets weg heeft van een hondenkluif. 
Zwarte kluifzwam
De hoed ziet er meestal uit als een "slordig opgevouwen doek", maar kan ook zadelvormig zijn, met scherpe kanten. Het oppervlak is glad en grijs tot zwartgrijs, roetgrijs of bruinzwart van kleur. Nooit echt diepzwart in elk geval. Hoewel hij misschien wat lijkt op de Nonnekapkluifzwam aantreft, is er een duidelijk verschil. Die heeft namelijk een witte steel. De Duitsers noemen hem daarom dan ook "Weißstielige Morchel". 
Zwarte kluifzwam
De holle steel heeft scherpe ribben en langgerekte ovale groeven. De soortnaam ” lacunosa” betekent "met gaten". Die steel is lichtgrijs tot grijsbruin, dus lichter van tint dan de hoed. De paddenstoel kan een hoogte van 12 cm bereiken, maar blijft meestal kleiner. Deze is ca. 7 cm. 

Blogarchief