Taurossen op Kwaoj Gaat/Wisseblök 2015

Ik kan zien dat er regelmatig vanuit het buitenland bezoekjes zijn op mijn blogs over de Taurossen en de foto's die ik daarvan op Flickr heb geplaatst. Onlangs is (uiteraard met mijn toestemming), een blog met foto's van de Taurossen op de Loozerheide en Weerter Kempen geplaatst op de Breedingback blog van een zoölogie student op de universiteit Wenen en vond ik een interessante analyse over de mogelijke afkomst van de jonge dieren op het veel bezochte Carnivoraforum. Van Ark of Free Nature kan ik die helaas niet verwachten.

Dit soort reacties kan ik dan ook alleen maar toejuichen en ook nu hoop ik dat er weer gereageerd wordt.

Foto van april 2013

In januari 2013 zijn 3 Limia runderen met kalfjes en een Limia stier op het Kwaoj Gaat/Wisseblök geplaatst. Raszuivere dieren die (als ik het goed heb) rechtstreeks uit Spanje kwamen. Herkenbaar aan het oranje oormerk. Je kunt het nog eens terug lezen door HIER op te klikken.
Het Limia rund of Limiana is dus een Spaans ras. Uit de provincie Galicië. Qua kenmerken, gehardheid en robuustheid staat het dicht bij het oerrund. Bij de Limia zie je, net zoals bij andere runderrassen, variatie.

Maremmana (li.) en Pajuna stier (re.) op Siëndonk in januari 2013

Enige tijd later is de Limia stier elders geplaatst (onbekend waar) en in december 2013 zag ik op Wisseblök/Kwaoj Gaat een Maremmana- en Pajuna stier lopen. Twee stieren, die daarvoor al een tijdje op Siëndonk hadden rondgelopen zoals je op de foto kunt zien.

Een half jaartje later werden de meeste dieren weer verplaatst naar een ander perceel; onder andere naar de Weerter Kempen en Loozerheide. Ik trof in juni 2014 op Wisseblök/Kwaoj Gaat alleen nog de Maremmana stier en één Limia koe met kalfje aan. De Maremmana heeft dus minimaal gezorgd voor een vrouwelijke nakomeling. Dat kun je zien op deze foto.

Intussen lopen er op Kwaoj Gaat/Wisseblök weer andere dieren. Mogelijk dat de Limia koe met haar kalf is gebleven. Nu lopen er 4 Limia koeien met 3 kalfjes en een andere  stier rond. Waar de Maremmana stier van vorig jaar was gebleven was mij niet duidelijk. Op de andere percelen had ik hem ook niet gezien.
De beheerder van Ark vertelde me later , dat de stier zijn werk "had gedaan" en was afgevoerd naar de slachterij van Free Nature.

Het is me ook niet duidelijk of de stier een gekruiste Limia is. De hoornpartij en de "bokkenpruik" doen me namelijk ook denken aan een Maronesa en vanwege de kleuren kun je (als leek) zelfs aan een Pajuna denken.  Kortom, ik weet het niet. Daarvoor ben ik gewoon te weinig deskundig. Mogelijk dat de volgende drie foto's voor anderen meer duidelijkheid verschaffen en dat iemand mij te hulp schiet.

Het is in elk geval een prachtig dier. Ik heb het niet eerder op een van de andere percelen gezien, dus mogelijk is het nog niet lang in ons land. Ik vermoed dat, omdat het ook geen oormerk heeft. Hoewel het me ook onwaarschijnlijk lijkt dat het dan ons land zou binnen kunnen komen, kan ik geen andere reden bedenken.

Op carnivora wordt er het volgende over gezegd:
"As regards the bull I will not hazard any guess regarding its ancestrage, except that judging by the horns neither a pure Maremmana nor a pure Highland were among the parents. As for his looks, he seems a bit heavy in the belly but has a very nicely curved backline with a well-developed hump. The horn shape is acceptable – forward pointing and with very slightly inward-pointing tip(s). As he presumably is relatively young, the horns tips may yet grow a bit. His looks are reminiscent of one of the young bulls in Weerter Kempen (see here), though that one seems a bit shorter in the trunk and has a less pronounced colour saddle".
Ook hier dus geen uitgesproken voorkeur voor een bepaald ras.

Een prachtige kop heeft deze stier. Dit blijkt een 1/2 Lima en 1/2 Pajuna te zijn.

In oktober 2015 zijn door Stichting Taurus 12 runderen vanuit Nederland naar de Donau delta in Roemenië getransporteerd. Behalve de rassen die ook in Kempen~Broek lopen, vind je daar ook het Spaanse ras: Alistana-Sanabresa. Dit rund werd vroeger vooral ingezet als trekdier. De stier die op Kwaoj Gaât loopt vertoont veel gelijkenis met dit ras. Ik heb dit bij Stichting Taurus nagevraagd, maar kreeg helaas geen reactie.....

***Dankzij een reactie op 5 januari 2016 van Henri Kerkdijk-Otten, voormalig mede-oprichter van het Tauros Project, is de onduidelijk over dit ras uit de wereld geholpen. Kijk daarvoor bij opmerkingen.
Dus niks geen Alistana- Sanabresa maar een Limia stier. De beheerder van Ark corrigeert dit in een latere reactie, namelijk 1/2 Limia en 1/2 Pajuna. Mijn dank daarvoor bij beide heren.

Runderen zonder oormerk is eigenlijk strafbaar, want het is in Europa wettelijk verplicht dat die binnen drie dagen na de geboorte een oornummer hebben. Deze regel wordt "honderd hectare regeling" genoemd. Het geldt namelijk voor dieren die grazen op een gesloten gebied tot een oppervlakte van 100 ha. In gebieden groter dan 100 ha. is de regel van het oormerken binnen 3 dagen niet nodig. Als dat oormerken dus om de een of andere reden niet lukt, worden ze er tijdens een vangactie later in het jaar alsnog van voorzien.

Die vangactie staat momenteel zo te zien ook te gebeuren. De hekken zijn al enige tijd geleden geplaatst en er wordt hooi in gegooid, zodat de dieren er in en uit lopen en aan de veranderde situatie kunnen wennen. Het vangen is uiteindelijk toch een hectisch moment voor ze en moet met tact gebeuren.

Ook dit kalfje heeft nog geen oormerk.

Het najaar is ook dé tijd van de vangacties bij de runderen van FREE Nature. Allereerst moet soms op de percelen het aantal dieren teruggebracht worden naar een aantal dat ze de winter zonder bijvoeren kunnen overleven. Om die reden moeten dieren verplaatst worden, maar er zijn ook dieren die niet aan de "eisen" van het oerrund voldoen. Die worden dan afgevoerd naar de slachterij van FREE Nature. En tot slot biedt dit vangen dus ook de kans om alle dieren alsnog van oormerken te voorzien. Het zorgt echter altijd weer voor onrust..

Dit is een koe die volgens mij al vanaf januari 2013 op Kwaoj Gaat/Wisseblök is. Hoewel het natuurlijk ook mogelijk is, dat ze nog niet lang geleden vanuit Spanje is geïmporteerd. Dat ze niet in Nederland is geboren is te zien aan het oranje oormerk.  De Nederlandse oormerken zijn namelijk geel. Volgens mij is deze koe ook zwanger.

Taurossen op de Weerter Kempen 2015

In de vorige blog, ging het over de Taurossen op de Loozerheide. In deze blog wil ik het hebben over de Taurossen op de Weerter Kempen. Dit is een voormalig landbouwgebied aan de Nederlandse kant van de Kempenweg bij Lozen, waar behalve graslanden ook een gemengd bos ligt.

In "de enige echte Weerter Kempen" en "Taurossen smachten naar vers gras" heb je al kennisgemaakt met de runderen die daar lopen. Dat is al weer bijna een jaar geleden. Intussen is de kudde gegroeid tot een 14-tal dieren.

Het is telkens weer opvallend om te zien hoe de koe in het midden (een kruising tussen een Tudanca en een Schotse Hooglander), zich alleen bezig lijkt te houden met het mannelijk geslacht. Tussen de koeien zul je haar zelden of nooit aantreffen.

Die dame in kwestie is dus deze Maria. Bijzonder trouwens dat deze koe een naam heeft gekregen.
Deze koe is al vanaf het begin betrokken bij het Taurosproject. Eerst aan het "Kwaoj Gaat" en later in 't "Brook".
Toen zag je haar altijd aan de zijde van Machiel,een forse Sayuguese stier die voor meerdere nakomelingen heeft gezorgd, maar die vanwege zijn dreigend gedrag, is weggehaald.
Als je op deze en deze link klikt kun je die foto's nog eens bekijken.

Maria met jong op Wisseblök/ 't Kwaoj Gaat, 3 1/2 jaar geleden

In mei 2012 heb ik deze foto nog van haar gemaakt, waar ze op staat met een kalfje. Ik vermoed dat dat nu niet meer gaat lukken.... Het is trouwens een koe die zich nergens iets van aan lijkt te trekken. Meestal is een oudere, ervaren koe de leidkoe; die bepaalt het kuddegedrag. In tegendeel tot wat veel mensen denken, heeft de stier namelijk niets te vertellen; het zijn de dames die de dienst uitmaken. Maar of Maria de leidkoe is??
Ik betwijfel het, maar mogelijk dat anderen hier meer over weten.....

De stier aan de rechterkant is een stier die als een van de eersten in de Weerter Kempen werd geplaatst. Het is een Pajuna stier, die ik in november 2012 voor de eerste keer zag op een perceel genaamd "Lieëg Hei" . Samen met enkele Maremmana koeien. Niet lang daarna zijn de koeien verplaatst naar de Loozerheide en is deze Pajuna een tijdje op Siëndonk en Wisseblök/ Kwaoj Gaat geweest. Ik heb daar hier en hier nog een foto van. Op die percelen was hij steeds in gezelschap van een grote Maremmana stier die daar de dienst uitmaakte. Ik betwijfel of hij daar voor nageslacht heeft kunnen zorgen. Daarna is hij dus naar de Weerter Kempen verplaatst. Samen met een andere Pajuna stier en enkele Limia koeien die ook op Wisseblök/ Kwaoj Gaat waren. Er waren een aantal jonge dieren bij. Zo goed als zeker nakomelingen van de Maremmana stier, hoewel ik dat niet zeker weet..

Hoewel de dieren mijn aanwezigheid hebben opgemerkt, regeren ze niet en grazen rustig verder.

Zoals je ziet is de Pajuna waar ik het net over had (rechts) in de tussentijd enkele maatjes gegroeid.
Ook zijn er samen met Maria nog 2 gekruiste Hooglanders van 't "Brook" , bij gekomen en zorgt deze Pajuna voor nakomelingen.

Op de volgende foto's zie je enkele stieren en koeien met hun kalfjes. Als je ze allemaal wil zien, klik dan op Tauros weertnatuur.

Op Carnivoraforum.com wordt verondersteld dat de linker koe een raszuivere Limia koe is (mee eens, want die komt idd. van Wisseblök/Kwaoj Gaat) en dat de dieren rechts allebei haar nakomelingen zijn. Leuk dat die trouwens mijn blog hebben gevonden. Hoor ik het eens van kenners......

Taurossen op de Loozerheide 2015

Na de ontstane onrust in maart van dit jaar vanwege het afschieten van enkele runderen in 't "Brook", heb ik nog maar een enkele keer over het TaurOs-project geschreven. Een "pas op de plaats gemaakt" dus.......
"De ossen maakten deel uit van een kudde van 21 dieren, die zo nerveus is geworden dat hun karakter niet meer past bij een mogelijke ontmoeting tussen mens en rund", aldus het argument van Ark natuurontwikkeling.

Het maatschappelijk draagvlak voor wildernisnatuur en begrazing door Taurossen, is door deze gebeurtenis nog meer onder druk komen te staan en heeft er o.a. toe geleid dat in de Belgische gemeente Bocholt geen Taurossen worden losgelaten in natuurgebieden. Ook de Gemeente Weert heeft aangegeven dat er "pas op de plaats" wordt gemaakt en dat het besluit om vee op de openbare weg los te laten lopen, voorlopig wordt opgeschort en dat er geen veeroosters worden geplaatst.

Maria, een kruising tussen een Tudanca X Schotse Hooglander graast nu op de Weerter Kempen

De runderen van 't Brook zijn afgevoerd en slechts enkele dieren zijn op een ander perceel terecht gekomen; op de Weerter Kempen lopen bijvoorbeeld enkele gekruiste Hooglanders die van 't Brook (en daarvoor 't Kwaoj Gaat) af komen, waaronder deze Maria. Van deze oude koe, die een kruising is tussen een Tudanca en een Schotse Hooglander, plaatste ik in november 2012 al foto's in "Schotse Hooglander als startpunt" en in "Begrazing Wijffelterbroek/'t Brook".

Het is sinds die gebeurtenis stil aan de kant van Ark. Jammer dat iedereen (geïnteresseerden en direct betrokkenen) in het ongewisse wordt gelaten, maar er is wel degelijk nagedacht over de vervolgstappen.
Van een vrijwilliger bij FreeNature, heb ik begrepen dat Ark besloten heeft niet verder te fokken met de Heckrunderen/Ecolanders en het valt mij op dat ook de Schotse Hooglanders, die toch in het begin gezien werden als startpunt van het TaurOs project, nu nagenoeg uit beeld zijn verdwenen. Er lopen nu nog enkele gekruiste Hooglanders op de Weerter Kempen en op dit moment lopen er ook nog een aantal Heckrunderen op de Graus en bij de Pruiskesweg. Maar daarover meer in mijn volgende blogs.

Op 24 december 2014 heb ik in  "Krijgt het TaurOs-project concurrentie?" trouwens al geschreven over de twijfel die er bij kenners is, omtrent de waarde van de Schotse Hooglander in het TaurOsproject.

Al met al hoog tijd dus, om na ruim een half jaar weer eens wat bezoekjes te brengen aan deze dieren.

Begrazing van de Loozerheide door Exmoor pony's en runderen

Na bezoekjes aan nagenoeg alle percelen, is inderdaad te merken, dat er sprake is van een andere zienswijze.
De nadruk in het fokprogramma ligt nu veel meer bij de Italiaanse, Spaanse en Portugese rassen en je ziet dan ook vooral zwarte runderen lopen. Het zou toch prijzenswaardig zijn als Ark hierover meer openheid van zaken zou geven. Op die manier krijg je namelijk betrokkenheid.....

Exmoor pony's

Mijn eerste bezoek was de Loozerheide. Het weer werkte niet echt goed mee en de foto's zijn genomen vanaf een grote afstand, wat de kwaliteit ervan niet ten goed kwam. Al met al ben ik echter redelijk tevreden.
Op de foto's die ik daar gemaakt heb, zie je Maremmana's, Limia's en een Maronese stier. Sinds februari 2013 grazen er ook Exmoor pony's. Nadat op 14 november 2014 het Natuurherstelprogramma feestelijk was afgesloten, hebben de dieren een groot gebied ter beschikking en zijn beide kuddes sindsdien flink gegroeid.

Maremmana en Limia runderen

Op de foto zie je grijze Maremmana koeien lopen en Limia's. De zwarte runderen zijn hun nakomelingen.
In november 2012 zijn 5 Maremmana koeien, die eerst een tijdje op de "Liëeg hei" graasden, naar de Loozerheide verplaatst. De Limia koeien hebben daarvoor op "Wisseblök en Kwaoj Gaat" gegraasd.

De Marremana koe op de voorgrond (no.9) is volgens mij de leidkoe en houdt me goed in de gaten

Het bijzondere aan het Italiaanse Maremmana Primitivo ras is, dat de stieren donkerder zwart zijn, terwijl de koeien lichter gekleurd zijn. Er is trouwens veel variatie in de kleur van de vacht, die kan variëren van wit tot donkergrijs. Het is verder opvallend dat bij dit ras de kalfjes met een bruine vacht worden geboren en pas op latere leeftijd, afhankelijk van het geslacht, hun echte kleur krijgen; grijs of zwart.

Limia koe (links) en maremmana koe (rechts)

In april 2013 schreef ik al over het Limia of Limiana rund. Dit is een als rustig bekend staand Spaans ras uit de provincie Galicië, dat qua kenmerken, gehardheid en robuustheid, dicht bij het oerrund staat.

Dat geldt ook voor de opvallend kleine en nauwelijks zichtbare uier van de koe. Ook de vacht van de koe is net als bij het oerrund, lichtbruin, donkerder op het hoofd, de nek en benen. Stieren hebben een donkere huid waarvan de kleur varieert van zwart, bruinzwart naar een lichtere rug.

In februari 2014 is deze Maronesa stier  bij de kudde geplaatst. De meest rechtse dus. Hij moet voor nieuw nageslacht gaan zorgen en dat is tot nu toe goed gelukt; de kudde bestaat inmiddels uit ca. 20 dieren. De jonge dieren die er nu lopen zijn dus kruisingen tussen LimiaX Maremmana, MaremmanaXMaronesa, of LimiaXMaronesa.
Maronesas worden in het Taurosproject gebruikt, omdat het een oud runderras is, dat in meerdere opzichten lijkt op het uitgestorven oerrund. Vooral de naar voren gerichte hoornpartij is opvallend. Hoewel hij niet zo groot is, heeft hij opvallende schouder- en nekspieren, een lichte aalstreep over de rug, een meelsnuit en een bruine "bokkenpruik". Omdat hij vroeger voornamelijk gebruikt werd voor werkzaamheden in de velden, is hij qua karakter ook goed in te passen in het fokprogramma.

De jonge stier die me hier nauwlettend in de gaten houdt, maar verder geen aanstalten maakt om dichterbij te komen, zou wel eens een van de eerste nakomelingen van de Marammena koeien kunnen zijn. In december 2012 zijn namelijk 2 kalfjes geboren. Ik weet niet wie de vader is. Mogelijk een Maremmana stier. In een blog van 16 februari 2013 heb ik hierover al iets geschreven. Het zou ook kunnen dat de stier op de volgende foto het tweede dier is. Dat zou betekenen dat ze bijna 3 jaar oud zijn. Het blijft echter gissen. Misschien dat Daniël Foidl van the Breeding-back Blog of iemand van de site Carnivora forum hier meer over weet te vertellen. Als ze deze blog tenminste lezen....

Tot zover het TaurOsproject op de Loozerheide. In de volgende blog zal ik het hebben over de Taurossen in de Weerter- Kempen.

Tot slot plaats ik nog enkele foto's, maar mocht je ze allemaal willen bekijken, dan verwijs ik naar de foto's op Taurosweertnatuur op Flickr.com

Taurossen smachten naar vers gras

Als ik naar het gazon in mijn achtertuin kijk, zie ik dat de wekelijkse maaibeurt aanstaande is.
Dat het gras weer begint te groeien is voor ons misschien niet zo bijzonder, maar voor de taurossen in Kempen~Broek is het ongetwijfeld een moment waar ze naar uitkijken.Voor zover je daar van kunt spreken.

In mijn blog "grazers in winters Kempen~Broek" van 19 januari, vertelde ik dat de taurossen, die zich goed voorbereidden op de winter door hun isolerende wintervacht en een flinke onderhuidse vetvoorraad , die tot dan toe nog niet echt aangesproken hadden. Toen ik 2 weken geleden weer een rondje maakte langs een paar percelen waar de runderen lopen, zag ik dat de dieren in een duidelijk minder goede conditie verkeerden dan 2 maanden daarvoor. Daar is wel een logische verklaring voor.

Op het Morrelke /Siëndonk worden de dieren ondanks een zachte winter bijgevoerd. Gelukkig maar....

Aangezien het gras namelijk pas in het voorjaar gaat groeien, moeten de dieren hun vetvoorraad vooral aanspreken in de maanden februari en maart. Als dat gebeurt, kunnen ze zelfs tot 25% van hun gewicht verliezen. Dat is op zich geen probleem.  Hoewel Ark ervan uit gaat dat de dieren niet hoeven te worden bijgevoerd, heeft men dit standpunt, ondanks een zachte winter, ook dit jaar weer moeten loslaten.

Ook bij deze SayagueseXTudanca (?) koe is het interen op de vetvoorraad goed te zien.

Links een SayagueseXTudanca(?) koe. Wie de vader van het mooie kalf is, is mij niet duidelijk.

Als er te weinig voedsel is, gaan dieren die in het wild leven, op zoek naar plekken waar nog wel wat te halen is. Daarbij worden soms grote afstanden afgelegd. Ze moeten zich dan tevreden stellen met andere gewassen, maar het is voldoende om de periode van voedselschaarste dan toch goed door te komen.

Een bijzonder gekleurd kalfje. Zou dit een nakomeling zijn van de Maremmana stier?

Aangezien de taurossen in Kempen~Broek echter binnen afgerasterde percelen lopen, waar enkel gras voorhanden is, dreigen ze in de problemen te raken als er een tekort dreigt zoals nu. Dan is het in mijn ogen niet meer dan normaal dat besloten wordt om bij te voeren. Dat geldt zeker voor de kwetsbare kalveren.

Ook op 't Luuëke moet enige tijd bijgevoerd worden.

Wat mij betreft zijn "Oostvaardersplastoestanden" hier uit den boze. Daar gaan ook trouwens steeds meer stemmen op om bijv. een roedel wolven te introduceren dat de populaties reguleert, zodat hongerdood en afschieten nooit meer nodig zijn. Dat soort wildernisdenken is in Kempen~Broek echter niet wenselijk en niet mogelijk, dus is bijvoeren gedurende korte tijd momenteel de enige optie.

Het jonge stiertje links heeft Maronesa kenmerken. Rechts een SayagueseXTudenca (?) koe.

Terwijl in januari de taurossen in het Kempen~Broek nog weinig moeite hadden om de winter door te komen, is dat ook op het kleinere perceel bij 't Luuëke een paar maanden later heel anders en moet noodgedwongen enige tijd bijgevoerd worden. Als dat gebeurt, moet dat sowieso met beleid gebeuren, want het gedrag van de dieren kan daardoor weer beïnvloed worden; ze worden afhankelijk en opdringerig en het kan gebeuren dat de rangorde wordt uitgevochten. "Haantje de voorste", die toch al niet de magerste is, zal het meeste voedsel krijgen. Wat dat betreft zijn het net mensen…… Bijvoeren kan in elk geval tot onrust leiden. Onrust kost weer energie en daar moeten ze net zuinig op zijn.

Bij de taurossen op de "Weerter Kempen" is bijvoeren vooralsnog niet nodig.

In de jonge stieren op deze foto zijn zo te zien gekruiste hooglanders te herkennen met kenmerken van de Italiaanse Maremmana (van Wisseblök?) en het Spaanse Pajuna rund. Of zijn dit Heck-runderen?

Begrazing (net) onder de draagkracht van een gebied werkt zelfs positief uit voor de biodiversiteit. Bij de taurossen die bij de "Weerter Kempen" aan het kanaal lopen, was er een maand geleden (nog) zeker geen sprake van te weinig voedsel. De dieren zagen er duidelijk zichtbaar (nog) goed uit.
Mogelijk is dat omdat er op het grote perceel ook een gemengd bos is met veel onderbegroeiing. Hier zijn dus meer mogelijkheden om aan voedsel te komen als er in de weilanden te weinig gras voorhanden is. Ik denk dan bijvoorbeeld aan twijgen, knoppen en bast.
Voedselaanbod (variatie), facilitatie (oppervlakte), concurrentie van andere dieren (kleine grazers zoals herten en konijnen kunnen het gras korter afeten, waardoor er minder voor de grotere soorten over is) en predatie (wolven?) bepalen samen hoeveel grazers in een gebied kunnen leven en vooral ook in welke samenstelling. Hoe cru het misschien klinkt, predatie kan zeker helpen om dit doel te bereiken; zwakke, zieke en onhandige dieren komen dan als eerste aan de beurt. Maar als er geen grote roofdieren zijn, of als het gebied relatief klein is en er te weinig variatie in de begroeiing is, dan is beheer nodig. Als dieren uit het gebied weg moeten worden gehaald, moet de achterblijvende groep zo min mogelijk worden ontwricht en komen zwakke, zieke en onhandige dieren ook als eerste aan de beurt. Uiteraard moet ook gelet worden op het op peil houden van de genetische variatie en spreiding in de leeftijdsopbouw.

Op de Breeding-back blog van DFoidl staat een interessante aanvulling van deze blog. Daniel Foidl is een Oostenrijks zoölogie/biologie student met veel kennis van zaken over het terugfokken van het oerrund.
De blog is in het Engels, maar als je 'm toch wil lezen, klik dan even op deze link.