Voormalige stortplaats Delbroek.

"Afvalbergen hebben meestal een slecht imago. Hoewel voor voormalige vuilstortlocaties meestal een lage urgentie voor herontwikkeling geldt, kan de herontwikkeling de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving naar een "hoger" niveau tillen en kan de negatieve indruk van de "vuilnisbelt" getransformeerd worden naar een positief beeld". (in: project Wastescape - ontwikkelingskansen voor voormalige vuilstortlocaties.)

Deze herontwikkeling is wat we de afgelopen jaren zien gebeuren bij de voormalige stortplaats aan de Hazenweg. Wie het heuvelachtige, groene landschap tussen Bocholterweg (vlakbij de Belgische grens)en Hazenweg voor het eerst ziet, zal niet direct vermoeden dat hij bergen afval ziet.

Nadat begin jaren 60 de kleinere gemeentelijke stortplaats aan de noordkant van de Hazenweg was volgestort, verrees aan de zuidkant een grotere vuilstort die steeds verder uitdijde en tot ongeveer het jaar 2005 gefunctioneerd heeft als gemeente- lijke en later regionale stortplaats. Hier is in ruim 40 jaar een gigantische hoeveelheid afval terecht gekomen, die vooral in de laatste jaren zorgde voor een grote mate van verontreiniging in de naaste omgeving. Naast deze stortplaats ligt er ook nog steeds een particuliere stortplaats (Kirkels), met voornamelijk bouwafval.

de 25 m. hoge "duinen van Altweerterheide".

De voormalige stortplaats is ongeveer 750 meter lang, 300 meter breed en heeft een hoogte van 25 meter. Het gebied wordt door de mensen wel eens gekscherend  de "duinen van Altweerterheide" genoemd, maar is vooral bekend als Hazenheuvel. Mijn voorkeur gaat uit naar "Delbroek". Dit is de naam van een voormalige ontginning, die in de jaren '30 of '40 van de 19e eeuw is begonnen. Een van de eerste eigenaren was een pastoor. Vandaar ook de namen Heipastoor en Pastoorshuis.
In de taalkundige betekenis is del een "natuurlijke laagte" of "tongvormig nat gebied" en ook broek heeft de betekenis van "laaggelegen gebied dat nat blijft door opwellend grondwater (aldus mr. Stan Smeets in "Altweerterheide 1937-1987".)
Maar ook zeker is dat Delbroek verwijst naar Kürten- Delbrouck, een Duitser die de ontginning van het grote woeste gebied, eind 19e eeuw van zijn schoonvader Franz Joseph Delbrouck overnam en noemde naar zijn vrouw Josephina Delbrouck.  Zowel Kürten als Delbrouck waren Duitsers uit Keulen en Geilenkirchen.
Daarom denk ik dat, afgaande op de oorspronkelijke ligging van het gebied in de betekenis van "tongvormig en laag nat gebied" én de persoon Delbrouck, de enig juiste naam voor de voormalige stortplaats niet Hazenheuvel maar Delbroek moet zijn. De namen "Pastoorshuis" en "Lindenhof" verwijzen eigenlijk naar de boerderij.

Als je geïnteresseerd bent in de geschiedenis van Delbroek, moet je zeker eens mijn post daarover lezen.
Dan moet je HIER op klikken.

Het is een (nog) niet toegankelijk terrein, maar ik ben er de afgelopen weken een paar keer geweest met de Ecologische Werkgroep Weert Zuid voor een inventarisatie van de flora. Het park ligt er keurig bij en voor wie het niet weet, doet niets vermoeden dat het onder de oppervlakte gist en broeit en dat maar enkele meters teelaarde de scheiding vormen tussen rottend loof en ander afval en de stille, bloemrijke omgeving. De ontwikkelingen aldaar zijn gunstig te noemen, want we hebben er ruim 160 verschillende planten kunnen inventariseren. De verslagen van die bezoekjes vind je op de site van de Ecologische Werkgroep Weert-Zuid.

Herontwikkeling gezien vanuit de lucht (foto Attero)

aanbrengen van de afdichtingslagen (foto Attero)

De voormalige stortplaats is eigendom van afvalverwerkingsbedrijf Attero die ook het beheer uitvoert, maar in afspraken staat dat de provincie verantwoordelijk is voor "eeuwig durende nazorg". Vanuit die rol kunnen Gedeputeerde Staten invloed uitoefenen op de nabestemming van de stortplaats. Met de afwerking en landschappelijke inpassing van de "berg" is in 2005 een aanvang gemaakt.
Het terrein is voorzien van een definitieve onder-, tussen- en bovenafdichting en een natuurlijke inrichting.
Door het aanbrengen van waterdichte afdichtingslagen wordt de hoeveelheid (regen)water die de stortplaats binnendringt, teruggedrongen of zelfs voorkomen.

Er lopen afwateringssloten voor het regen- en kwelwater en een gedeelte wordt opgevangen in een poel langs de Hazenweg. 

Het gebied wordt begraasd door schapen.

Na  afdichting en aanplanting is gaandeweg een uniek landschap aan het ontstaan in Altweerterheide, dat in de toekomst opengesteld zal worden als extensief recreatiegebied. Er wordt begraasd door schapen.

Controle van de bodem- water- en luchtkwaliteit blijft voorlopig nog vereist

"Zand erover" is niet voldoende.... Een jarenlange nazorg blijft noodzakelijk, want mogelijke negatieve effecten van de stortplaats op de omgeving (bodem, grondwater en lucht) moeten voorkomen worden.
Denk aan het bemonsteren van de peilbuizen voor de kwaliteit van het grondwater, emissiemetingen van stortgas ter controle van het functioneren van de bovenafdichting en het groenbeheer.
* Emissie is de uitstoot van een stof vanuit een bron, doorgaans naar de lucht, de bodem of het water.

Uitzicht op Vetpeel en Kettingdijk, met rechtsonder het bassin voor de opvang van percolatiewater

Om te voorkomen dat het verontreinigd afvalwater (of percolatiewater), uit het stortlichaam in het grondwater komt, wordt het via een drainagestelsel opgevangen en naar een waterzuiveringsinstallatie in Montfort getransporteerd. Controle van de grondwaterkwaliteit gebeurt aan de hand van monsters die genomen worden via controledrains die onder de stortplaats lopen en een netwerk van peilbuizen.

Het vrijkomende stortgas (een mengsel van methaan en kooldioxide dat vrijkomt uit een vuilnisbelt) wordt voor een deel met een stortgasmotor omgezet in elektriciteit en voor een deel afgefakkeld. In 2010 is de container met een stortgasmotor en een fakkelinstallatie geplaatst.

Twee eeuwenoude Robinia's (valse acacia's) net buiten de afrastering zijn bewaard gebleven.

Vanaf het hoogste punt heb je een schitterend uitzicht op de omgeving. Dit is o.a. wat bedoeld wordt met "door herontwikkeling de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving naar een hoger niveau tillen".
Voor de voormalige stortplaats Delbroek geldt dat dus niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk.

Op een redelijk heldere dag kun je in het noord-westen de Laurabossen en Kruispeel met daarachter o.a. Nyrstar en Trespatorens zien. In het noord-oosten zie je behalve de Martinuskerk ook de kerk van Nederweert en Ospel. In het zuid-oosten de zendmast van Ittervoort, de koeltorens van de Clauscentrale en in het zuiden de drie turbinewindmolens bij het Belgische Opoeteren. In het zuid-westen ligt de Vetpeel, Kettingdijk en de Smeetshof.