Groot hoefblad

Eind maart vertelde ik bij de blog over het klein hoefblad, dat de ontwikkeling van de voorjaarsplanten dit jaar bijna twee weken achter lag op het gemiddelde van de periode 2001 tot en met 2012. We zijn het de laatste jaren steeds normaler gaan vinden, dat de winters en lentes warm zijn, waardoor het nu allemaal heel erg koud en laat lijkt, maar dit was 50 jaar terug eigenlijk een normaal jaar.

Dat we dit jaar later zijn dan de afgelopen jaren is ook merkbaar aan grote broer “het Groot hoefblad” (Petasites hybridus). Op onderstaande foto die ik vorig jaar op 26 maart heb genomen, zien we dat al best veel blad is ontwikkeld. Dat is bij de andere foto's (die ik nam op 13 april van dit jaar) nog niet het geval, zoals je kunt zien. Normaal gesproken zie je de bloemen van deze plant medio april, begin mei verschijnen. Dus dit jaar is niet zo bijzonder als we denken.

Groot hoefblad, mannelijke bloem, 26 maart 2012

Groot hoefblad, vrouwelijke bloem

Groot hoefblad is een overjarige plantensoort en net als Klein hoefblad een soort waarvan de bloeiwijzen eerder verschijnen dan de bladeren. Het is een goed voorbeeld van een tweehuizige plant. Dat is dus een type plant waaraan alleen mannelijke (meeldraadbloemen) óf alleen vrouwelijke (stamperbloemen) bloemen groeien. Het komt vaak voor dat een groepje uit alleen mannelijke of vrouwelijke planten bestaat. Vooral herkenbaar aan de kleur; mannelijke bloemetjes zijn zachtroze en de vrouwelijke bloempjes zijn wit. 

Mannelijke bloemen zijn 0,7 tot 1,2 centimeter groot en de vrouwelijke 3 tot 6 centimeter. Omdat de bloeiwijze van beide geslachten er zo verschillend uitziet, heeft men zelfs lange tijd gedacht, dat er sprake was van twee verschillende plantensoorten. Hoewel de soort rijk bloeit, breidt ze zich hoofdzakelijk vegetatief uit door middel van ondergrondse uitlopers. Het is namelijk nog niet dé tijd voor grote groepen bijen, hommels en zweefvliegen die voor de bestuiving moeten zorgen. Daarnaast zijn de de vrouwelijke bloemen niet zo aantrekkelijk, omdat ze geen nectar produceren en tot slot liggen de mannelijke en vrouwelijke planten vaak te ver uit elkaar voor bestuiving.

Groot hoefblad op 13 april 2013

Het Groot hoefblad lijkt in eerste instantie in niets op de mooie gele bloem van het Klein hoefblad, maar ook het Groot hoefblad is een composiet. Familie van de paardenbloem dus. Het is dan ook niet de bloem, maar het blad waaraan je ziet dat het “familie” is van het kleine hoefblad; ze hebben beiden (met soms wat fantasie) de vorm van een hoef. Nu, tijdens de eerste bloei, is dat nog niet te zien, want de plant behoort tot de naaktbloeiers; de bloem verschijnt eerder dan de bladeren, die in het begin slechts korte, schubjes langs de stengel zijn. Pas na de bloei ontwikkelen die zich tot hartvormige of ronde en soms getande bladeren,.
De bladeren worden uiteindelijk veel groter dan je  hier op de foto ziet, tot zelfs rabarberachtige afmetingen. Soms tot wel 1/2 meter in doorsnee.....

Net zoals kleine broer is het een echt "grensgeval": hij voelt zich het beste thuis op de scheiding van land en water. Op de vochtige, voedselrijke, en liefst licht beschaduwde plekken kunnen ze grote aaneengesloten vegetaties vormen. Als de plant bovengronds afgestorven is in de herfst en winter, blijft er dan ook vaak slechts kale grond achter. Ook op braakliggende grond, duinen en goed doorlatende en humusrijke gronden zie je hem. Het dichte wortelstelsel onttrekt veel vocht en voedingsstoffen uit de bodem. Weinig andere planten kunnen het in zo’n massavegetatie uithouden; ze worden verdrongen en verdwijnen.
Het is een mooie plant, maar de soort is dus in feite een woekeraar. Andere vegetatie wordt verdrongen en vanwege de moeilijk te verwijderen wortelstokken wordt de plant beschouwd als een zeer lastig onkruid. Vandaar dat de plant ook wel allemansverdriet, of pestwortel wordt genoemd.