Herfst 2016....... Paddenstoelentijd: Porseleinzwam

In mijn blogs over paddenstoelen, heb ik het meestal over meerdere soorten per blog. Vandaag wil ik het echter over slechts één paddenstoel hebben, namelijk de Porseleinzwam. Ik las dat het in Nederland een algemeen voor- komende soort is, maar ik heb ze in mijn omgeving nog niet eerder aangetroffen, dus dit is een goede reden om er wat uitgebreider bij stil te staan. Ik laat je de verschillende stadia zien.

Je vindt ze op (oude)beuken en een enkele keer op eiken. Beuken vind je in Weert e.o. niet veel, dus dat zal de reden zijn dat je ze hier minder aantreft. Met de paddenstoelengroep toog ik daarom naar het Herbertusbos in Heeze. We zagen ze in een hoge beuk, maar hadden iets verderop ook het geluk dat ze in grote getale op een paar gevelde beuken stonden. Maar goed ook, want ik had het trapje thuisgelaten!!!

De zwam wordt vaak hoog in levende bomen aangetroffen, maar ook op gevelde bomen en stronken.
Hij tast alleen delen aan die verzwakt zijn. In gezonde bomen blijft de schade beperkt, maar een klein wondje is al voldoende om "toe te slaan". Ik denk bijvoorbeeld aan een afgehakte tak, een snavel die iets te diep hakte, een bliksemschicht die de bast schroeide, of misschien een windvlaag die een takje afrukte.

Hoewel de paddenstoelen voor ons het meest opvallen, zijn ze maar een klein deel van het eigenlijk organisme, dat dus nagenoeg onzichtbaar blijft. Rustig kiemend in het hout, wint het organisme na een jarenlange strijd en uiteindelijk verliest "Goliath van David".....

De naam Porseleinzwam (Oudemansiella mucida) is veelzeggend. Aanvankelijk is de hoed lichtgrijs, maar al snel wordt die wit tot ivoorkleurig. Zoals je kunt zien, is de hoed, glad en slijmerig, waardoor hij glimt als porselein. Als ik een kam bij me had gehad, had ik er zo mijn haar in kunnen kammen!!!
De soort is eetbaar, maar de gladde slijmlaag zorgt er voor dat je zelden aangevreten exemplaren vindt.

De hoed is in het begin bolvormig, maar spreidt zich later uit tot een diameter van ca. 10 centimeter.
De vruchtlichamen komen hier zoals je ziet, vanuit één punt tevoorschijn. Dat is vaak het geval, zoals je bij de volgende foto's ook zult zien. De steel is ook vaak gebogen, zodat de hoed altijd horizontaal staat.

Helaas lijken deze slijmerige hoedjes van de porseleinzwam niet op de mooie witte doorschijnende hoedjes, zoals ik ze wel eens op het internet zie. Daar heb je niet alleen een strak heldere lucht en zonlicht voor nodig, maar de zwammetjes moeten ook nog eens in optimale conditie zijn. Het verval van deze zwam treedt echter, zoals ik al zei, heel snel in. Zo ver is het op deze foto's nog niet, maar het begin van dat verval is toch al goed te zien.

Van onderen gezien zijn ze bijna doorzichtig. Daar zie je ook dat de witte lamellen dik zijn en uiteen staan. De aanvankelijk witte of lichtgrijze steel is slank met bovenaan een witte fijngestreepte ring die aan de bovenkant geribbeld is. Ook het vlees is wit en heeft geur noch smaak. De sporen zijn wit.

En dan gaat de aftakeling heel snel..... De eens zo mooie zwam verliest zijn glans, verkleurt en drijft als slijmerig snot langs de boomstam naar beneden.

De in het begin zo mooie knopjes lijken na ruim een week meer op een "kwal" in een boom, dus je moet er op tijd bij zijn om ze op hun mooist te zien.

Het enige wat uiteindelijk overblijft is een vieze slijmlaag en taaie bruine steeltjes.


Op dezelfde stam stond ook de Goudvliesbundelzwam. De goudvliesbundelzwam (Pholiota aurivella) is een paddenstoel die zich vestigt op levend hout en vervolgens op het dode hout verder leeft als saprofyt.
In "Paddenstoelentijd deel 4" heb ik daar al een en ander over verteld. Zo te zien ondervindt die geen hinder van het slijm van de porseleinzwam, die er hier niet erg smakelijk meer uit ziet.

Wil je meer foto's van de porseleinzwam bekijken, klik dan HIER.