In eerste instantie had ik dit gedeelte bij
de vorige blog staan, maar ik vond het achteraf gezien te uitgebreid en heb daarom besloten van de laatst genoemde soorten een deel 2 te maken.
Dit grijs uitziend landschap, veroorzaakt door het grijs kronkelsteeltje, vind je op meerdere plekken in de
Tungelerwallen. Dat grijze uiterlijk wordt veroorzaakt door de lange doorzichtige glasharen die aan elk blad zitten. Zo'n glashaar weerkaatst het zonlicht en beschermt op die manier de plant tegen uitdroging.
Het mos gedijt hier en daar zó goed, dat het andere mossen, die er eigenlijk thuishoren, dreigt te verdringen. Het is dan ook een gruwel voor de terreinbeheerders.
 |
| één groot tapijt met het grijs kronkelsteeltje aan de Telheideweg |
Het grijs kronkelsteeltje is in Nederland voor het eerst in 1961 gevonden. Deze van het zuidelijk halfrond afkomstige soort heeft zich sindsdien razendsnel verspreid en is zeer algemeen. Terwijl de zure regen de voortplantingssnelheid van de meeste mossen afremt, bevordert neerslag van stikstof (depositie) en luchtverontreiniging de verspreiding van het kronkelsteeltje.
 |
| Foto genomen na herstelwerkzaamheden aan de Telheideweg in december 2012 |
Soms wordt het ook in de hand gewerkt door beheermaatregelen zoals te ondiep plaggen, frezen, eggen of begrazing door grote grazers. Dit zorgt voor verstoring van de grond, waardoor het kaal humeus zand aan het oppervlak komt te liggen. Dit is mogelijk ook gebeurd bij het natuurherstel aan de Telheideweg in 2012.
De verwachting is dat met een schonere lucht het grijs kronkelsteeltje ook weer op zijn retour zal gaan. Je ziet nu echter de grote tapijten op met name zand, dat direct in de zon staat en op plekken waar de bodem verstoord is. Het mos kan slecht tegen beschaduwing en je vindt het dan ook vooral op open zandgronden in de duinen en op de heide, maar ook op bijvoorbeeld rieten daken. Omdat de zeer dichte grijze zoden de groei van andere soorten vaak onmogelijk maken, heeft het bij ons de bijnaam Tankmos en Mospest gekregen. De Duitsers hebben het over "Heidepest" . Ook dat zegt genoeg.........
 |
| gewoon muisjesmos |
Een veelvoorkomend mosplantje wat in bolletjes op oudere muren is te vinden, is het gewoon muisjesmos. Het is wel zo dat de muur kalk moet bevatten, want de tegenwoordige specie is zuur (bevat portlandcement). Het plantje wordt ca. 3 cm. hoog. De naam heeft het te danken aan de grijze harige kussentjes, die wel iets op muisjes lijken. Dat wordt veroorzaakt door de glasharen welke uitsteken.
 |
| Gewone Haarmuts (li) en Gewoon Muisjesmos (re) met sporenkapsels |
De kussentjes bevatten bijna altijd sporenkapsels. Jong zijn die geelgroen en zitten ze op gekromde steeltjes weggedoken tussen de blaadjes. Rijp steken ze op een rechte kapselsteel net buiten de kussentjes uit en zijn ze bruin.
 |
| gewoon muursterretje |
Je vindt Gewoon muisjesmos vaak in gezelschap van muurmos. Het muurmos, of gewoon muursterretje is één van onze algemeenste mossen. Je vindt het overal waar menselijke bebouwing in de buurt is. Terwijl het vroeger alleen voor kwam op kalkstenen, groeit het tegenwoordig bijna overal. Het groeit zowel op verticale als horizontale vlakken en heeft een voorkeur voor droge standplaatsen. Het is één van de weinige mossen die zo goed in de blakende zon standhoudt.
Het plantje onderscheidt zich van het ook veel voorkomende gewoon muisjesmos door de lange kapselsteel, waardoor de sporenkapsels hoog boven alles uit steken..... Het kapseltje van het muisjesmos zit, zoals ik al vertelde, in het begin verscholen tussen de blaadjes. In het begin zijn de sporenkapsels van het gewoon muursterretje geelachtig van kleur en bij het ouder worden zijn ze donkerpurper tot bruin.
Mocht je daar mijn posts geïnteresseerd zijn in dit onderwerp, dan moet je zeker eens kijken op
de site Flickr. Daar heb ik namelijk bijna 150 foto's geplaatst van zowel blad- als korstmossen. Even klikken op
"de site Flickr" en je komt er op terecht. Als je op een foto klikt wordt die uitvergroot weergegeven. De muiscursor is dan verandert in een loepje. Als je dus nog eens op de foto klikt, wordt die nog eens extra vergroot.
