Er gaat veel mis bij het blauwe meertje.

Zoals je in de vorige post over het "blauwe meertje" hebt kunnen zien, levert de zandwinning aan de rand van het IJzerenman-gebied langzaam maar zeker een prachtige grote plas op.
Maar niet alles wat mooi is, is ook goed. "Schone schijn bedriegt" bij de CZW, want vanaf het begin zijn er dingen mis gegaan. Dingen die een buitenstaander niet ziet, want die ziet alleen die mooie blauwe plas...

Economische- en natuurbelangen kunnen daar blijkbaar ook niet door één deur. De plas zou, zo was de afspraak, bijvoorbeeld helemaal teruggegeven worden aan de natuur, maar op dit moment zijn er verschillende politieke partijen in Weert, waaronder D66 en de VVD, die dit willen loslaten en nu voorstander zijn van een meer intensieve recreatie (zoals een zwemstrandje en daghoreca).

CZW in augustus 2013

Ik vraag me af of dit wel mogelijk is bij een plas die op plaatsen meer dan 20 meter diep is en in 2010 is verontreinigd vanwege het dumpen van vervuild slib uit o.a. Sarsven en Tungelroyse beek. Tevens gaan deze partijen wel erg gemakkelijk voorbij aan het feit dat Zwembad de IJzerenman nu al niet het gewens- te aantal bezoekers voor het buitenbad haalt en dat, mochten deze plannen doorgaan, er nog grotere exploitatietekorten komen. Het jaar 2012 werd al afgesloten met - € 406.000! Ik zie de bui al hangen...

CZW in november 2013

Er komen echter vooral signalen, dat de CZW de gemaakte afspraken, willens en wetens, niet na komt !!!
De provincie treedt niet op en heeft schijnbaar (economisch?) belang bij veel graven; “de Provincie Limburg kiest consequent voor CZW en laat in feite zo de natuur en de burgers van Weert in de kou staan”.
Aldus Stichting Groen Weert (SGW). Er is bewust gekozen voor een neutrale en onafhankelijke positie en men staat los van politieke partijen of stromingen.

de plaats waar vervuild slib is gestort in 2010

- Al in oktober 2010 trok SGW aan de bel, vanwege het storten van vervuild slib.

- In mei 2011 richtte SGW zich in een schrijven tot de leden van Provinciale- en Gedeputeerde Staten van Limburg vanwege het niet nakomen van de afspraken betreffende boscompensatie. Volgens de vergunning moet CZW het gekapte bos herplanten. Dit is keer op keer uitgesteld (inmiddels meer dan 10 jaar).

 

Tot slot sprak SGW de vorige maand nogmaals zijn zorg uit, dat de CZW de gemaakte afspraken niet na komt. Er is volgens hen sprake van een onbalans tussen de belangen voor natuur en burger en de CZW.
Op hun site staat de pers-versie CZW: fijn zand, grof geld. met alles nog eens op een rijtje:

- Het storten van verontreinigde grond en baggerspecie en daardoor het verontreinigen van grondwater.

- Het niet aanbrengen van een leemlaag om verdroging van de omgeving tegen te gaan.

- Onvoldoende boscompensatie.

- Meer zand winnen dan toegestaan.

Behalve SGW is het de SP-Weert die de ontwikkelingen met argusogen volgt en aan de bel trekt als iets niet volgens afspraak verloopt. In maart 2011 werd het college van B&W bijvoorbeeld op mogelijke stortingen van ‘klasse B’ slib/specie gewezen en op 8 maart van dit jaar stond op de weblog van de SP-Weert een interessant artikel van Jeroen Goubet over het  niet nakomen van de afspraken door CZW.

Er zijn gelukkig ook een aantal positieve ontwikkelingen. Ik denk bijvoorbeeld aan de komst van de oeverzwaluw (de enige plek in de gemeente Weert). De SP heeft het over mogelijk gevaar vanwege afkalvende oevers, maar als zich hier net vanwege deze oevers een kolonie oeverzwaluwen vestigt, moet er toch een mogelijkheid zijn, dit gedeelte tot verboden gebied te verklaren, zodat de oeverzwaluw hier ongestoord kan nestelen. Het zou toch doodzonde zijn als je deze dieren weer wegjaagt.

De Ecologische Werkgroep Weert Zuid is een groep vrijwilligers die de handen uit de mouwen steekt in het gebied. Behalve het inventariseren van soorten, beoordelen ze bijvoorbeeld de verdrogingssituatie ten gevolge van de zandafgraving en hebben ze aangegeven de poelen en het broekbos naast het terrein van de CZW onder handen te willen nemen. Hierover  wil ik in mijn volgende post wat meer vertellen.

Hoewel je (nog) niet kunt spreken van een weelderige flora rond de plas, is er toch sprake van een goede ontwikkeling, want de Ecologische Werkgroep Weert- Zuid heeft bij een inventarisatie bijna 250 soorten geteld!! Ik vraag me wel af of die rijkdom ook geldt voor het gedeelte waar vervuild slib is gestort? 

Voor biodiversiteit, voor een biologisch evenwicht, is echter meer nodig dan variatie van planten. Biodiversiteit is de afkorting van ‘biologische diversiteit’ en staat voor de verscheidenheid aan álle levens- vormen én ecosystemen. Dus hoe is het bij het zandwingebied gesteld met de diversiteit van de andere soorten (de vogels, insecten, waterdiertjes, zoogdieren, zwammen en micro-organismen) én de diversiteit aan ecosystemen (het geheel van relaties tussen de soorten én het leefgebied)?

Wereldwijd komen steeds meer soorten en leefgebieden onder druk te staan door onze natuurbelastende manier van leven; verzuring, verdroging, vervuiling, overexploitatie van ruimte en grondstoffen.
Deze bedreigingen zien we nu stuk voor stuk dus ook bij de Centrale Zandwinning Weert.
Welke gevolgen heeft dit voor de natuurontwikkeling en de biodiversiteit?

Hoewel er met name in deze periode watervogels op de plas te zien zijn, is het me opgevallen, dat er jaarrond niet zo veel te zien zijn. Heeft dit met de kwaliteit van het water te maken, met voedselrijkdom, met de omgeving, of ....? Dat water is nl., zo blijkt, te zuur. Met een PH die nauwelijks 4 haalt, houdt bijvoorbeeld geen enkele vis het uit. Zijn er voor deze vogels wel voldoende foerageermogelijkheden?
Wat zijn de gevolgen van verdroging, die de zandwinningsplas lijkt te veroorzaken?
In mijn volgende post  kun je wat meer over de verdrogingsproblematiek lezen.

Kortom, er zijn nog veel vragen, onduidelijkheden, problemen die opgelost moeten worden.
In potentie kan dit een prachtig natuurgebied worden, maar de neuzen zullen wel dezelfde richting in moeten wijzen. Te hopen is dat men dat gauw gaat inzien. Of zoals Jeroen Goubet zegt op de SP-weblog:

"Het is tijd om afspraken na te komen. Er wordt nog een paar jaar gegraven en laten we ervoor zorgen dat er in die paar jaar alles gebeurt om de plas op een goede manier achter te laten. Niet ten koste van, maar samen met geld verdienen. Wel zo eerlijk".

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
LAATSTE NIEUWS:
Op de site van "Weert de gekste" lees ik op 10 augustus 2014 het volgende:

Strandwens Blauwe Meertje:
"Veel Weertenaren hebben de wens om alsnog te mogen zwemmen in het meer. Om dit signaal af te geven aan de gemeente Weert is er een speciale facebookpagina aangemaakt voor mensen met diezelfde wens. Binnen een maand tijd heeft de pagina al bijna 300 ‘likes’ gekregen. De kans dat de gemeente Weert gehoor geeft aan deze wens kent enige waarschijnlijkheid. De politieke partij VVD maakt zich al jaren sterk voor een ‘Weert Beach’. In het Coalitieprogramma 2014-2018 van het huidige gemeentebestuur (SP, VVD, Weert Lokaal) staat eveneens het streven om dagrecreatie te realiseren bij het Blauwe Meertje."

Ik lees in dat coalitiepogramma op pagina 7 het volgende:
"In het kader van het verder benutten van het recreatief toeristisch potentieel van Kempen-Broek en een uitloop van het IJzeren Man gebied, worden aanwezige kwaliteiten verder ontwikkeld. Daarbij streven we naar een gebiedsontwikkeling waarin de beoogde functies met elkaar in evenwicht worden gebracht. Wij gaan voor het realiseren van dagrecreatie (‘Weert Beach’)."

Wat heeft de SP er in hemelsnaam toe bewogen zo van mening te veranderen en als een blad aan een boom om te draaien? Zij waren toch vooral degenen die voor extensieve recreatie bleven pleiten, want op die voorwaarden was namelijk de vergunning verleend. En "Afspraak is afspraak" zo predikten ze!!!!.
Wat heeft hier nu gespeeld? Wat bedoelen ze nou met "Wel zo eerlijk" en "Afspraak is afspraak" !!!!!
Door zo'n ommezwaai laat je toch veel (natuur)mensen danig in de kou staan.
Voor mij een reden om mijn mening over de SP ten aanzien van het Blauwe Meertje danig bij te stellen. Mijn vertrouwen in hen heeft in elk geval een flinke knauw gekregen............
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Het blauwe meertje

Het "oude" blauwe meertje in 2009

Aan de rand van recreatiegebied de IJzeren Man lag aan de Voorhoeveweg, eind jaren 80 al een kleine plas die was ontstaan door zandwinning en die in de volksmond het “Blauwe Meertje” werd genoemd. De foto's laten zien waarom de plas deze naam kreeg. De blauwe kleur van het water heeft trouwens weinig met de waterkwaliteit te maken. Daarover in een volgende post meer. Hoewel het eigenlijk verboden gebied was, liet men oogluikend toe dat er gezwommen en gevist werd.

De plas maakt sinds eind jaren ‘90 van de vorige eeuw, deel uit van een veel grootschaliger zand- winning, die te zien is als je langs de Zuid-Willems- vaart richting Laurabossen rijdt, of naar de Heihuis- weg gaat. Het is de grootste plas in Midden-Limburg (buiten de Maasplassen) en een wandeling om de plas duurt dan ook al gauw zo’n drie kwartier.

Oudste deel van het blauwe meertje in 2009

Bericht in mei 2001:
““De Provincie Limburg heeft aan de Centrale Zandwinning Weert (CZW) toestemming verleend tot het gefaseerd afgraven van ophoog- en metselzand in het 66 ha. grote ontgrondingsgebied, globaal gelegen tussen de Zuid-Willemsvaart, het bospark de IJzeren Man, de Tungelroyse Beek en het straalbedrijf Cuijpers, in de periode 2002 tot en met 2018. Het plan voorziet tevens in het gedeeltelijk opheffen van de Heihuisweg en gelijktijdig de aanleg van openbare fiets-, wandel- en ruiterpaden.

Centraal in het eindplan staat natuurontwikkeling met beperkte mogelijkheden voor een extensief recreatief medegebruik. Het is de taak van de provincie erop toe te zien dat e.e.a. volgens contract verloopt.
Eén van de voorwaarden van de vergunning houdt o.a. in dat door het aankopen en kappen van ruim 43 ha. naaldbos, het gebied herplant en gecompenseerd zal worden en ingericht wordt als natuurgebied.”

Centrale Zandwinning (CZW) in november 2010

CZW in november 2010

Door dit besluit wordt in 2001 een proces op gang gezet, waardoor in ruil voor zand- en grindwinning door Kuypers Bouwgrondstoffen bv. Kessel, tevens een gevarieerd natuurgebied met een mooie natuurplas van tientallen ha. kan worden gecreëerd. In het plangebied liggen onder andere naaldbossen, maar die zijn voor de natuur tot dusver van weinig belang geweest. Er zijn waarnemingen gedaan, waaruit bleek dat er geen vaste rust- en verblijfplaatsen van diersoorten waren en dat zowel in het plangebied als in de directe omgeving voldoende alternatieve foerageergebieden zijn, waar de verschillende soorten naar kunnen uitwijken. Het broekbos langs de Lozerweg laat men ongemoeid en dient als "doorgangsgebied" richting Kruispeel en als buffer.
De ingreep heeft dan ook geen negatieve invloed op de planten- dierenpopulatie en kent alleen maar winnaars; in ruil voor zandwinning, krijgen we er een prachtig natuurgebied voor terug.

Het gebied wordt door deze ontwikkeling een niet onbelangrijke schakel tussen het IJzerenmangebied en de Kruispeel/ Laurabossen/Kettingdijk en maakt zodoende deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur.

Centrale Zandwinning in april 2013

CZW vanaf Herenvenneweg in augustus 2013

oudste deel van de CZW vanaf Heihuisweg in augustus 2013

Vandaar dat er dan ook algemene instemming was voor dit plan. Mits het terrein, zo is de afspraak, na afloop van de zandwinning zal worden heringericht ten behoeve van natuurontwikkeling. “Als compen- satie voor het ontgronden wordt het gebied ingericht als een natuurgebied met extensieve recreatie”. Hiermee bedoelt men: wandel-, fiets- en visactiviteiten. Natuur moet hier de ruimte krijgen en intensieve recreatie, zoals een zwemstrand met bijv. een horecavoorziening behoort niet tot de mogelijkheden.

CZW in november 2013

Toen ik bovenstaande foto plaatste op Columbus Reisreporter, kreeg ik lovende reacties over het gebied en het ziet er natuurlijk ook prachtig uit. Toch is het eigenlijk "schone schijn"; mooi is niet altijd goed.....
De zandwinning levert inderdaad langzaam maar zeker een prachtige grote plas op, maar het creëren van een waterplas is niet hetzelfde dan natuurontwikkeling. Vanaf de start gaan er helaas dingen mis.

In mijn volgende post hierover meer.

Grote werken in De Luysen

Op 13 augustus stond op de site van Natuurpunt Bree:

Grote werken in De Luysen.

“Grote werken zijn gepland aan de grootste vijver in het vijversysteem de Luysen. Door gerichte ingrepen willen we het systeem beter beheerbaar maken en willen we extra moeraszones creëren. Als voorbereiding van deze werken is nu reeds gestart met het aflaten van de vijver. Wanneer dit grotendeels achter de rug is, wordt de vijver afgevist. Van zodra de bouwvergunning in orde is en de aannemer aangeduid, zullen de werken starten".

 

Momenteel is Natuurpunt dus bezig met het meer open maken van natuurgebied Mariahof - De Luysen, door kap en het herinrichten van het resterende watersysteem. Het betreft de voormalige visvijvers, aan de oostkant van de Luysen (blauwe omlijning op het kaartje). In mijn vorige blog heb ik al verteld over Mariahof - De Luysen. Het Mariahof was voorheen een boerderij (gebouwd tussen 1800 en 1814) en is in de jaren '60 ingericht als verblijfsrecreatie voor hengelaars. Het domein Mariahof sluit aan bij de Luysen en bestaat voornamelijk uit waterplassen, die in de jaren '60 en '70 als visvijvers zijn ingericht en goed bereikbaar zijn gemaakt door de aanleg van dijken. Na de aankoop van de vijvers en de boerderij door Natuurpunt in 2006 is met de hulp van de stad Bree en de inzet van vele vrijwilligers bij de boerderij een bezoekerscentrum ingericht, dat in de zomer van 2012 officieel is geopend als "Natuur.huis Mariahof".

De vijvers krijgen via gescheiden systemen water van de Abeek, dat uiteindelijk uitmondt in de Lossing of Emissaire. Met in- en uitlaatconstructies kan men het waterpeil in de vijvers afzonderlijk beheren. De herinrichting van de vijvers is nodig om het domein naadloos en zonder verlies van natuurwaarden te laten aansluiten op het naastliggende de Luysen. Ook de vijvers van Mariahof zullen zodoende in de nabije toekomst een veel natuurlijker karakter krijgen met rietkragen en wilgen en een "paradijs" voor talloze diersoorten zijn (worden). Door het gebied aan te sluiten op de Luysen en toegankelijk te maken voor natuurliefhebbers, ontstaat één aantrekkelijk aaneengesloten natuur- en wandelgebied, met paden, knuppelbruggetjes en vogelkijkhutten.

Mariahof - De Luysen

Het 70 ha. grote Natuurgebied “Mariahof - De Luysen” ligt net over de grens bij Stramproy in het Belgische Bocholt en Bree. Het maakt deel uit van het grensoverschrijdende landschap Kempen-Broek; een aaneen- schakeling van natuurgebieden in Nederlands - en Belgisch Limburg.

De Europese Unie heeft een onschatbare ecologische rijkdom. Ook Kempen-Broek draagt zijn steentje bij. Maar planten en dieren sterven in een steeds sneller tempo uit door onze natuurbelastende manier van leven. De voornaamste bedreigingen zijn verzuring, verdroging en vermesting. De laatste decennia hebben overexploitatie van ruimte en grondstoffen, vervuiling, exoten en klimaats- verandering (?) er toe bijgedragen dat steeds meer soorten en leefgebieden onder druk zijn komen te staan. De versnippering van leefgebieden is vooral een grote bedreiging voor onze fauna.

gevlekte smalbok op de bloem van een grote berenklauw

Deze bedreigingen verstoren het natuurlijk evenwicht en hele ecosystemen dreigen te verdwijnen. Om die natuur te beschermen, werd begin jaren ’90 het Natura 2000- netwerk en LIFE + in het leven geroepen. Natura 2000 is de naam voor het grens- overschrijdende netwerk van natuurgebie- den dat de Europese lidstaten hebben afge- bakend op basis van de Vogel- en Habitat- richtlijn. Deze 2 richtlijnen vormen het hart van het Europese natuurbeleid en hebben als doel de biodiversiteit te versterken.

Biodiversiteit is de afkorting van ‘biologische diversiteit’ en staat voor de verscheidenheid aan levensvormen en ecosystemen. Het gaat over diversiteit aan soorten (de variatie van alle soorten dieren, planten, zwammen en micro-organismen) en diversiteit aan ecosystemen (het geheel van relaties tussen soorten onderling en het leefgebied waarin ze voorkomen).

De Abeek met op de achtergrond de vijvers van de Luysen

Via LIFE +, het vroegere Life-natuurfonds, trekt Europa middelen uit om de ontwikkeling van Natura 2000- gebieden te ondersteunen. Het geld gaat naar projecten die als voorbeeld kunnen dienen voor het Europese natuurbeleid. LIFE+ houdt na dit jaar (2013) op te bestaan en wordt voor de periode 2014-2020 opgevolgd door het "Financieringsinstrument voor het milieu". Het doel ervan is om een belangrijke bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een beter milieubeleid . Ook wil het praktijken ontwikkelen om biodiversiteitsverlies te stoppen en ecosystemen te herstellen.
De Abeek is met zijn omliggende moeras- en heidegebieden terecht in het Europese Natura 2000 netwerk van internationaal belangrijke gebieden opgenomen.

Dankzij de Europese financiële steun aan het project “Life Abeek” kan het Belgische Natuurpunt vzw. van 2010 tot 2015 grootschalige natuurherstelacties rondom de Abeek uitvoeren. Natuurpunt vzw. is een onafhankelijke organisatie die zich inzet voor natuurbehoud in Vlaanderen. In onze grensstreek zijn Natuurpunt Bocholt (o.a. Smeetshof) en Natuurpunt Bree actief. Natuurpunt Bree beheert o.a. De Luysen, Mariahof, Sint-Maartensheide en de A-beek.

Percelen en streken met een veel voorkomend soort begroeiing, kregen vroeger de naam van het vegetatietype dat men er aantrof. Zo is de naam van het bij Molenbeersel gelegen natuurgebied "De Zig", afgeleid van zegge en de naam "Luysen" zou, zo lees ik overal, afkomstig zijn van "luys-kruyd", waarmee men de begroeiing met riet, rietgras of lisdodde bedoelt.
Toch waag ik het deze uitleg te betwijfelen...... In "Le grand dictionnaire François-Flamand" (1739) staat namelijk bij luyskruyd: herbe aux poux, pediculaire. Dit is de benaming voor verschillende planten die als middel tégen luizen worden (of werden) aangewend. Bedoeld worden o.a. (moeras)kartelblad, maar ook stinkende lis en gagel. Deze verklaring vind ik ook bij onder andere "INL, Schatkamer van de Nederlandse taal"(1923) en bij "Volkoomen.nl"

Vroeger was Mariahof - de Luysen een uitgestrekt moerasgebied, dat was ontstaan doordat enkele beken uitmondden in een laagte. De A-beek, die plaatselijk soms meer dan een km breed was, was de meest bekende. “De Amazone in het klein”, werd ie wel eens genoemd. De plassen zijn ontstaan door turfwinning en naderhand door een maandenlange ondergrondse veenbrand.

In 1965 kocht bouwkundig opzichter Jan Michiels uit Beek 13 ha. moeras in het dan tot dan toe nog ontoegankelijke gebied aan de rand van het Stramproyerbroek. In eerste instantie begon hij met de aanleg van een viskwekerij, maar al in 1968 zette hij het groots op door de aanleg een  recreatiedomein met een 3 ha. groot natuurzwembad met stranden en zonneweiden en  roei- en visvijvers. Topdagen van 4 tot 7000 bezoekers waren geen zeldzaamheid. en in de daarop volgende 3 seizoenen zijn meer dan 100.000 bezoekers de poorten van de "Luysen"  gepasseerd..(bron: Land van Weert  van 27 april 1972). En dit alles vond plaats in de bufferzone van het Stramproyerbroek, waar eigenlijk geen recreatie mocht worden bedreven.

Ondanks protesten van vooral de Stichting Natuurbeschermingsactie Limburg (N.B.L) maar ook andere.natuurverenigingen werden de activiteiten aldaar in eerste instantie nog door de gemeente Bree gedoogd. Nieuwe uitbreidingsplannen zoals een speeltuin, een camping, weekendhuisjes, een winkel, een restaurant en zelfs een danszaal en disco hebben hem uiteindelijk echter de das omgedaan. Pogingen om tot overeenstemming te komen met de gemeente lukten niet omdat Michiels (†2011) gewoon deed wat hij voor ogen had.......  Zelfs sluiting van de camping in juli 1981 en de sloop van de illegaal gebouwde woning, winkel, café- annex dancing in december 1981, weerhield hem niet om door te gaan.  In april 1984 stond dan ook in weekblad Op de Keper een artikel met als kop: "Familiecamping de Luysen nog attraktiever", waarin weer een aantal vernieuwingen en verbeteringen werden vermeld.. Hij heeft een jarenlange strijd gevoerd om het terrein gelegaliseerd te krijgen, maar ving uiteindelijk overal bot. Beginjaren '90 van de vorige eeuw legde hij zich er eindelijk bij neer en werd de stop er uitgetrokken. NU zeg ik als natuurliefhebber  "GELUKKIG MAAR.....", maar als jongeman dacht ik daar toch anders over en ging er vaak met vrienden naar toe. Ondanks de mistoestanden heb ik er goede herinneringen aan en zoals je ziet was ik echt niet de enige.......

 

In 1996 is het gebied gekocht door natuurvereniging Natuurpunt en sinds 2005 is men met hulp van de gemeente Bree bezig het zodanig te herinrichten, dat de natuur weer maximaal de kans krijgt naar zijn oorspronkelijke vorm terug te keren; een waardevol moeras met open waterpartijen en flinke rietkragen. In fases heeft men de recreatieve infrastructuur verwijderd, zijn moeraszones aangelegd en zijn een aantal vijvers heringericht. Het is een waar eldorado geworden voor (bijna 50) libellen en vogels zoals ijsvogeltje, kiekendief, blauwborst, roerdomp, hout- en watersnip en talloze watervogels. De visarend, tijdens zijn doortocht naar zijn overwinteringsgebied, is hier meerdere keren gesignaleerd en ook de bever heeft, naar het schijnt, het gebied ontdekt, hoewel ik er geen sporen van heb aangetroffen.
Op dit moment is men bezig met de herinrichting van domein Mariahof, dat er deel van uit maakt.

Natuurgebied Mariahof-De Luysen is, zoals Natuurpunt zelf zegt, "pure natuur van de bovenste plank...."

Herfst 2013…….. Paddenstoelentijd: van alles wat

Sinds 1989 werd in Nederland in oktober niet meer zo'n hoge temperatuur gemeten als afgelopen dinsdag, namelijk 23,1° C. Hoewel we over het weer momenteel dus niets te klagen hebben, gaan de veranderingen, die de herfst in werking heeft gezet, gewoon door. De natuur verandert zichtbaar; bladeren verkleuren, vruchten zoals eikels, nootjes en kastanjes liggen voor het oprapen en natuurlijk zijn er paddenstoelen.

Paddenstoelen en herfst horen bij elkaar. Toch? Die leven namelijk van de afbraak van levend en dood materiaal en in de herfst is er veel afbreekbaar materiaal beschikbaar. Je ziet dan ook veel paddenstoelen in de omgeving van bomen. Maar je ziet ze ook het hele jaar door in het gras en weer andere soorten leven op dood hout. Paddenstoelen hebben dus niet perse de herfst nodig om te groeien en je vindt ze daarom ook in de lente en de zomer. En zelfs in de winter zijn er soorten die het niet opgeven. Kijk maar eens naar de foto’s van de gele trilzwam en judasoor, die ik afgelopen winter heb gemaakt.

Gele trilzwam

Judasoor

Niets nieuws onder de zon dus, ware het niet dat het opvalt, dat er al zovéél paddenstoelen vanaf de lente tot en met de herfst te zien zijn, waaronder opvallend veel grote exemplaren en veel van dezelfde soort. Je moet er natuurlijk alleen even oog voor hebben. Bij het zien van zoveel paddenstoelen vraag ik me af, of ze misschien profiteren van de veranderingen in het klimaat. Ze groeien namelijk extra goed in warme, vochtige omstandigheden en daar hebben we de afgelopen zomers veel mee te maken gehad.

Zwavelzwam

Reuzenzwam

De grote variatie in natuurlandschappen in onze omgeving en het huidige beleid, zorgt ook voor een grote variatie aan paddenstoelen. Terwijl jaren geleden het idee overheerste, dat de bossen er mooi opgeschoond bij moesten liggen, is deze tendens gelukkig aan het veranderen. Een opgeruimd bos “leeft” namelijk niet.
De terugkeer van dood hout in onze natuur levert veel op: er is niet alleen meer beschutting, maar ook spechten, kevers, mossen en nog veel meer dieren en planten profiteren er van, want het maakt deel uit van een voedselketen. Dat geldt ook voor schimmels.

Geschubde inktzwam

Echte tonderzwam

Zeedenmycena?

Omdat er steeds weer nieuwe soorten worden ontdekt, is het ontzettend lastig om precies vast te stellen hoeveel paddestoelen- soorten we in Nederland hebben, maar al- gemeen kun je er van uit gaan dat het er meer dan 5000 zijn. Het is ook afhankelijk van wat men allemaal onder een padden- stoel verstaat en de meeste soorten zijn zo ontzettend klein en onopvallend, dat ze nog niet eens ontdekt zijn. Bijvoorbeeld het sinds kort ontdekte “Grootsporig vriendenschijfje” heeft een doorsnee van 0,75 mm! Dan is deze zeedenmycena (???)  dus nog een reus.

Hoewel het dus goed lijkt te gaan, staat op dit moment in Nederland toch één derde van de ons bekende soorten op de Rode Lijst van bedreigde soorten! Dus met andere woorden: er zijn nog genoeg bedreigingen (ik denk dan aan o.a. vermesting en verzuring). In vergelijking met bijvoorbeeld de Rode Lijst 2004 gaat het echter weer iets beter. Dat doet verder niets af aan het feit, dat de herfst toch de meest geschikte tijd is voor de paddenstoel. Terwijl de rest van de natuur langzaam in de ruststand wordt gezet, laten de paddenstoelen zich nog even in al hun glorie zien.

Vliegenzwam

Grote parasolzwam

Dit is een selectie van foto’s,  die ik trouwens niet alleen dit jaar heb gemaakt. Er zijn er ook een aantal bij van afgelopen jaar. Hoewel de prachtige veelvoorkomende vliegenzwam niet ontbreekt, wil ik in deze blog vooral wat andere opvallende soorten laten zien. Waaronder vooral grote exemplaren. Niet alleen omdat die zo opvallend zijn, maar ook omdat mijn camera zich niet leent voor close-ups van de kleinere soorten zoals satijnzwam, vlekplaat of breeksteeltje.

Ruige weerschijnzwam

Door op een van de bovenste foto's te klikken, word je door gelinkt naar een eerder geplaatste blog, of naar de reissite van Columbus Reisreporter, waar ik dezelfde foto's, mét toelichting, heb geplaatst. Door op de onderste foto's te klikken worden die enkel vergroot.

Bundelzwam (januari, Budeler Bergen)

Bundelzwam

Eikhaas

Schubbige bundelzwam

Onderkant grote parasolzwam

Onderkant vliegenzwam

Langsteelfranjehoed

Roodbruine schijnridderzwam

Prachtvlamhoed met reuzenzwammen

Tot zover de paddenstoel. Volgend jaar zullen we hier uiteraard ook weer aandacht aan besteden....