De paddenstoelentijd breekt weer aan, dus het wordt hoog tijd om nog snel even wat posts te plaatsen waar ik jullie wat insecten laat zien die ik dit jaar zoal gezien heb.
In de post Fauna in het IJzerenmangebied heb ik ook al tal van insecten geplaatst die ik daar zag, maar ik heb daar toen verder niets bij geschreven. Dat ga ik nu dus weer wél doen. Mogelijk dat jullie er weer iets van opsteken. Ik begin met enkele libellensoorten.
 |
| Platbuik |
Als ik de foto van deze libel van opzij had genomen, had je het duidelijk afgeplatte achterlijf kunnen zien waaraan ze de naam Platbuik dankt, maar zo zie ik hem liever. Zo zie je namelijk de opvallende basisvlekken op de vleugels. Een duidelijk kenmerk voor deze soort. De kleur van het achterlijf is bij de volwassen mannetjes blauw en goudgeel bij de vrouwtjes. De jonge mannetjes hebben ook nog die mooie goudgele kleur , maar krijgen bij het ouder worden de blauwe verkleuring. Aan de achterlijfsaanhangsels is hier te zien dat het een jong mannetje is. Die liggen namelijk bij mannetjes bijna tegen elkaar aan.
Zowel de volwassen libel als de nimfen zijn fanatieke jagers, die leven van andere diertjes, zoals kleinere, voornamelijk vliegende insecten, maar deze heeft een ander heerlijk hapje gevonden.
Als je goed kijkt zie je namelijk boven de libel een schuimnestje (koekoeksspuug). Hierin zit een spuugbeestje. Dat is de larve van een cicade. Het schuim beschermt de larve tegen uitdrogen en tegen vraatzuchtige rovers zoals vogels, spinnen en andere insecten, maar dat geldt blijkbaar niet voor deze libel.
 |
| Steenrode heidelibel |
 |
| Bruinrode heidelibel mnl. |
Over Heidelibellen heb ik al eens een en ander verteld. Daarin schreef ik dat er verschillende soorten zijn die erg veel op elkaar lijken. Dat maakt het er niet gemakkelijker op. Tja.... het leven van een natuurliefhebber, gaat niet altijd over rozen……Goed te weten dat ze na een vangvlucht meestal weer naar hetzelfde punt terugkeren, zodat een foto maken wat gemakkelijker wordt.
 |
| Bruinrode heidelibel vrl. |
Fotograferen blijft echter nog altijd een geduldwerkje, maar ze weten te benoemen is vaak ook een moeilijke klus. Dat geldt zeker voor Heidelibellen. Er zijn namelijk verschillende soorten, waarvan je de onderlinge verschillen amper kunt zien.
Dan zijn mannetjes en vrouwtjes van dezelfde soort verschillend gekleurd, maar jonge mannetjes hebben net zoals het vrouwtje ook een geel achterlijf ( pas later verkleurt dat naar rood). Toch zijn er dan al herkenbare verschillen. Het vrouwtje heeft namelijk rechte aanhangsels aan het achterste segment, in tegenstelling tot de naar binnen gebogen "tangen" bij het mannetje. Dit is dus een vrouwtje.
 |
| Bloedrode heidelibel mnl. |
De Bloedrode heidelibel is een van de algemeenste libellen van Nederland. De volwassen dieren kunnen grote afstanden afleggen en worden vaak opgemerkt in weilanden, wegbermen, parken en tuinen. Vooral van half juli tot begin september zijn ze erg actief. Deze soort dankt haar naam aan de dieprode kleur die het mannetje heeft. Vrouwtjes zijn namelijk geel van kleur.
 |
| Bloedrode heidelibel vrl. |
Die rode kleur is niet uniek voor een heidelibel, zodat ze vaak wordt verward met andere soorten zoals de Bruinrode- en Steenrode heidelibel.. Toch is ze eigenlijk vrij makkelijk te onderscheiden van de andere heidelibellen. Let eens op de poten. Bij de Bloedrode heidelibel zijn die volledig zwart en de Bruinrode en de Steenrode heidelibel hebben gele strepen op hun zwarte pootjes.
Samenvattend:
* de Bloedrode heidelibel heeft een geel (vrl) of bloedrood (mnl) achterlijf
* geheel zwarte poten.
* mnl gezicht: rood en ogen roodbruin.
* vrl gezicht: ogen bruin/groen.
* mnl borststuk: zijkant;bruinig met zwarte naden.
* vrl borststuk: zijkant;geel met zwarte naden.
* mnl achterlijf: bloedrood en knotsvormig, zijkant zwarte streepjes, die soms verbonden zijn.
* vrl achterlijf: geel, zijkant zwarte streepjes, die vaak een zwarte lijn vormen.
 |
| Grote keizerlibel, vrouwtje dat een eitje afzet |
De Grote keizerlibel is de grootste in de familie der glazenmakers. Herkenbaar aan het geheel grasgroen borststuk. Glazenmakers behoren tot onze grootste libellen. Ze hebben allemaal een lang, slank achterlijf en grote ogen. De meeste soorten hebben een mozaïektekening van gekleurde vlekjes op het achterlijf. Dat geldt niet voor deze Grote keizerlibel. De keizerlibel wordt meestal vliegend waargenomen. Ze maken lange jachtvluchten en de mannetjes patrouilleren veelvuldig langs en boven het water, waarbij ze snelle uithalen naar andere libellen maken. Je zult ze in elk geval zelden zien stilzitten, wat het moeilijk maakt ze te fotograferen. De meeste kans krijg je als een vrouwtje even de tijd moet nemen om haar eitje af te zetten. Dat gebeurt in levende of dode planten. De foto vind ik niet echt super, maar beter zal het wel niet gaan lukken.
 |
| Mospissebed |
Op de foto zie je een Mospissebed
(Philoscia muscorum). De pissebed kennen we denk ik allemaal. De meest voorkomende is de Ruwe- of Gewone pissebed. Die worden, vanwege hun meest voorkomende verblijfplaats, ook wel kelderpissebedden genoemd. De Mospissebed is gevarieerder en lichter van kleur dan de kelderpissebed; gelig, groen, bruinig en zelfs roodachtig. Hij heeft een duidelijke donkere rugstreep en ook de kop is duidelijk donkerder van kleur dan hun lijf. Hij is ook wat hoger en boller van vorm en lijkt daardoor meer op een insectenlarve. Wat hij gemeen heeft met zijn soortgenoten is, dat hij ook leeft van afgevallen bladeren, afgestorven planten, schimmels, dode dieren en mest en daardoor ook belangrijk is voor de afbraak van organisch materiaal.
Wist je trouwens dat de pissebed met zijn 7 paar pootjes geen insect is maar een kreeftachtige ?
De meeste soorten pissebedden bevinden zich dan ook in zee, maar sommige soorten hebben zich aan weten te passen op het land. In Nederland komen liefst 36 op het land levende soorten voor. Deze zogenaamde landpissebedden hebben hun kieuwen echter nog behouden; die zijn aanwezig in de vorm van aangepaste "pootjes" van het achterlijf. Hiermee zijn ze in staat zuurstof op te nemen uit hun omgeving. De kieuwen moeten altijd vochtig blijven, omdat ze anders niet meer functioneren. Dit is dus ook de reden dat pissebedden, ondanks het wasachtig laagje rond hun lijf, in een droge omgeving niet lang zullen overleven. Vandaar dat ze dan ook in een vochtige en donkere omgeving te vinden zijn. Als ze per ongeluk in een droge en lichte omgeving terecht komen en daar noodgedwongen enkele uurtjes in verblijven, betekent dit dan ook helaas "einde verhaal"......
 |
| Dambordvlieg |
Een algemene vlieg in de buurt van huizen is deze dambordvlieg (Sarcophaga carnaria). Op het achterlijf hebben ze een zwart-witte tekening, waar ze hun naam aan danken. Een bijzonderheid is dat de vrouwtjes geen eitjes leggen, maar levende larven baren.
Bij vliegen trekken we eigenlijk altijd onze neus op. Dat geldt vooral voor bromvliegen en vleesvliegen of aasvliegen, een verzamelnaam voor vliegensoorten die van afval, mest en rottend vlees leven of daar ook hun eitjes in leggen. Enkele soorten zijn de Strontvlieg, de Groene- en de Blauwe vleesvlieg en deze Dambordvlieg. Hoewel het wat onsmakelijk lijkt, hebben deze dieren (of beter gezegd de maden) een belangrijke opruimfunctie in de natuur en zijn een onmisbare schakel in de voedselketen, want ze zijn het hoofdvoedsel voor ontelbare dieren.
 |
| Gymnosoma, soort onbekend |
Sluipvliegen zijn o.a. te herkennen aan de haarborstels op borststuk en achterlijf en de aanwezigheid van een postscutellum; de witte schildjes bij het borststuk. De larven van sluipvliegen parasiteren op rupsen en larven van andere insecten. Er zijn meerdere soorten sluipvliegen en deze Gymnosoma- soort is er een van. Ze zijn moeilijk op soortnaam te brengen. Het is een relatief kleine vlieg, maar ze zijn heel mooi gekleurd en getekend. Ze vallen op door de in ruststand zeer wijd gespreide vleugels en het bolle achterlijfje. De antennen zijn relatief vrij lang.
 |
| Gewone roofvlieg |
 |
| Ringpootroofvlieg |
Een andere soort vliegen zijn de Roofvliegen(Asilidae). In Nederland zijn 40 verschillende soorten waargenomen. Het zijn vliegen van 5 tot 30 mm lengte, meestal met een langgerekt en behaard lichaam, lange en gedoornde poten en een kop met grote ogen en een steeksnuit. In rust liggen de vleugels rondom het achterlijf gevouwen. Hier zie je 2 soorten; de Gewone roofvlieg en de Ringpootroofvlieg.
De meeste roofvliegen zijn vrij groot en vangen merendeels vliegen als prooi, die ze met hun zuigsnuit leegzuigen. Ook zijn er soorten die leven van de eitjes en de poppen van bijvoorbeeld de normale stalvlieg door deze leeg te eten en zelf weer eitjes te leggen in de poppen. Deze vliegensoort wordt ingezet bij de biologisch verantwoord bestrijding van vliegen in koeien- en varkensstallen met een mestput. Hier moet uiteraard wel rekening gehouden worden dat de stallen geheel afgesloten zijn, anders heeft het weinig nut om roofvliegen in te zetten.
Wil je wat meer over roofvliegen willen weten en een soort willen benoemen, dan verwijs ik naar
DEZE zoekkaart die ik op internet vond. Op deze kaart staan de meest gemelde soorten met een beknopte beschrijving.
 |
| Bosbijvlieg |
Vliegen die op de plaats kunnen blijven helikopteren noemen we zweefvliegen. Deze vliegen leven van de nectar of stuifmeel van bloemen.
Zweefvliegen vormen een grote familie van kleine tot zeer grote vliegen, die tot de vaste bezoekers van elke bloementuin kunnen worden gerekend. In de Benelux komen meer dan 300 soorten voor!
In de zomer tref je ze vaak aan tussen de vlinders, bijen, hommels en andere bloemenvereerders. Ze vallen meestal direct op door hun snelle vlucht, het regelmatig stilstaan (helikopteren) in de lucht en een aantal soorten door hun grootte. Bovendien zijn de meeste erg kleurrijk en zorgen vaak voor verwarring omdat ze lijken op wespen of bijen (mimicri).
 |
| Groot langlijfje |
Het Groot langlijfje (Sphaerophoria scripta) is zo’n zweefvlieg. Ze zijn klein, zwart-geel gestreept en de soorten lijken sprekend op elkaar met name door hun lange achterlijf. Alleen het mannetje van deze soort laat zich wat makkelijker herkennen, omdat zijn achterlijf wat langer is dan zijn vleugels en op een latje lijkt. En daarom heet hij ook groot langlijfje, een bijna overal zeer algemene soort. De vrouwtjes uit het geslacht Sphaerophoria zijn alleen met de hulp van een microscoop uit elkaar te houden; hun achterlijf loopt spits toe. Het Groot langlijfje heeft gele poten, doorzichtige vleugels en wordt 8 – 11 mm lang.
Deze zweefvliegen zijn te zien van mei tot september. Zij leven van stuifmeel en nectar. Na de paring legt het wijfje 150 tot ruim 300 eitjes. De larven overwinteren en verpoppen in het vroege voorjaar. De larven doen zich tegoed aan bladluizen.
 |
| Menuetzweefvlieg |
Nog een veel in onze tuin voorkomende soort is de Menuetzweefvlieg. Het is een erg kleine soort, die je van dichtbij moet bekijken om te zien dat'ie toch wel heel bijzonder is met zo'n rood/bruine vlek op zijn dikke dijen. Er zijn nog wel meer van dit soort zweefvliegen, maar die hebben geen rode vlek op de dijen. Deze soort is in ons land zelfs zeer algemeen.
Het is een klein, slank zweefvliegje, dat als een 'stokje' voor bloemen en tussen de vegetatie kan zweven, waarbij ze schokkerig voortbewegen. Achterlijf zwart met wittige vlekken. Achterdij zeer dik. De soort komt eigenlijk overal voor. De larve leeft van afval op allerlei plekken, zoals bij de bodem en in composthopen.
 |
| Gewone driehoekszweefvlieg |
De Gewone Driehoekzweefvlieg Melanostoma mellinum is een kleine zweefvlieg met een glimmend borststuk en een zwart achterlijf met gele vlekjes. Bij het vrouwtje zijn de vlekken driehoekig met een bolle achterrand. Bij het mannetje is het achterlijf korter dan de vleugels. Deze zweefvlieg kan in kruiden- en grasvegetaties worden gezien en bezoekt graag bloemen. De larven zijn groen en ontwikkelen zich onder meer in oevervegetaties.
Ze lijken zeer sterk op de de andere Melanostoma (slanke driehoekszweefvlieg) en op de soorten van het genus Platycheirus. (Platvoetjes). Ten opzichte van de laatste hebben de mannetjes geen platte voorpoten en hebben de vrouwtjes driehoekige vlekken op het achterlijf. Ten opzichte van de Slanke Driehoekszweefvlieg is de vorm van de achterlijfvlekken bij vrouwtjes determinerend: de achterrand is bol in plaats van hol.
